Перейти к разделу.

 

ПЬЕСА
--------♦--------
Медводдза вочöм
ИНАСЬТÖМ  ЛОВ


Сюзь Матвей керкаын, кулöм бöрас
ВО Р С Ы С Ь Я С:
М а р п а, дöва, ар 3
С т е п а н, 11 арöса} Марпалöн челядьыс
А н н а, 9 арöса} Марпалöн челядьыс
У л и т а — Салтыр лыддьысь
О г р о — Марпалöн суседка
П о п
Д я к ö н
П р ö с к у р н я
М а р п а л ö н   р ö д в у ж, морт 4-5
Прöстöй крестьянскöй керка: веськыда кык öшинь, лабич; шуйгавылас öдзöс, пельöсас пач; веськыдвылас пызан, пельöсас ен джадж, ломтысьö лампада.
УЛИТА (öтнас ён водзын Салтыр лыддьö). Алилуйя, алилуйя, алилуйя. Слава тебе боже. Помилуй мя, боже, по велицей милости твоей и по множеству щедрот твоих очи­сти беззаконие мое.  (Пырö первой суседка.)
1-й СУСЕДКА. Эз на воны, Улита?
УЛИТА (дугдылö лыддьысьöмысь). Эз на.
1-й СУСЕДКА (пуксьö лабичö). Бура важöн нин эськö звöнитiсны вичкосьыс петiгас да... Ме эг и вермы Матвейöс колльöдны. (Кост.) Кутшöм шуштöм быттьö керкаыс лоöма. (Пернапасасьö.) Сарство небеснöй Матвейлы. Кувсис тай со олiгкостiыс... Смертьыд тай оз бöрйысь. Верстьö мортöс нетшыштiс. Матвейлы öмöй кувны на колi?..
УЛИТА. Ставнымлы, люба, кувны лоö, ставнымлы. Став­ным коркö мöдар югыдö мунам. О-ок öд, уна мытарство пыр сэнi лоö мунны! Мед эськö некытчö оз кутны ловтö да мед райöдз воас. Пыр колö рöдвужыдлы кевмысьны.
1-й СУСЕДКА. Сiйö öд и эм, Улита. (Кылöны сёрни да кок шыяс.)
УЛИТА. Воисны тай со, тыдалö.
Пырöны Марпа, поп, дякöн, Анна, Степан, вит-ö-квайт рöдвуж: мужикъяс,нывбабаяс. Марпа шогсьö, унаысь синъяссö чышкö, челядьыс жугыльöсь жö; йöзыс сiдажö омöля сёрнитöны, чöв-лöнь.
ПОП (Марпалы). Эн ёна сокрушайтчы... Ставнымлы коркö лоö кувны...
МАРПА (бöрдiгтырйи). Кыдзи нö, батюшко, сэсся ми кутам овны?.. Кыдзи этайöяс быдмыны кутасны? (Индö челядь вылас.)
ПОП. Но, кыдзкö господь отсалас на... Öнi кевмысьны колö, мед раб божий Матвейлöн душаыс успокоитчас во царствии небесном...
МАРПА. Пасибö, батюшко... Но, вайö сибöдчöй пызан дорас. Шогысла дзикöдз вунi менам, колi жö кыдзкö казьтыштны бурöн. Батюшко, казьтыштöй покониксö вина до­рас. Зэв ачыс радейтлiс, сарство небеснö!
СТЕПАН. Мам, батьöтö нö мый дiнö вошйöдан, сiйöс и сёйö раяс?
МАРПА. Сiдз, дитя, сiдз. Лолыс сылöн татчö волö, ми кöть асьсö огö аддзö-а.
СТЕПАН. Вина юöмсьыд но абу öмöй грек?
ПОП. Уна юöмысь грек, а ичöтика пыр позьö. Сы вылö и псаломын шуöма: вино пö веселит сердце человека. (Юö.)
МАРПА (шога). Ойя да ойя... Кыдзи бара овны кутам?
УЛИТА. Оз ков, Марпа, шогсьыны. Колö кевмысьны, мед ен отсалас тэныд танi да мед Матвейлöн лолыс сибалас сарство небеснöйö.   (Пернапасасьö.)
ПОП. Со тай, Улита веськыда висьталiс. Колö кевмысь­ны.
ПРÖСКУРНЯ. Кутшöм быттьö гажтöм лои.
МАРПА (бöрдiгтыр). Вель тай эськö гажа вöлi овны да мунiс тай миянöс гажöдысьыс... Югыд шондiöй менам дай Матвейöй... Мыйла нö тэ миянöс эновтiн?
ПОП (юö). Эн, Марпа, асьтö сэтшöма сокрушайт! Öнi колö думайтны раб божий Матвей йылысь, мед эськö ло­лыс сылöн царство небеснöйö инасис.
ПРÖСКУРНЯ. Быд öбедня водзын Матвей лов вöсна прöскур тор колö перйыны.
СТЕПАН. Прöскурсö но сетасны гортö миянлы?
ПРÖСКУРНЯ. Сетасны. Ме гырысьджыкöс тiян бать вöсна кута пöжавны.
СТЕПАН. Мамö, раяд нö быдöнöс лэдзöны али оз?
МАРПА. Оз, дитя, быдöнöс. Кодiс бура му вылас олiс, сiйöс и райö енмыд сибöдас.
СТЕПАН. Батьö но эськö кыдзи сэтчö каяс? Сiйö öмöй бура овлiс? Пыр жö тай вöлi някралö менö юрсиöд.
ПОП (гажмöма). Чурки-буди, пиыд тэнад, Марпа, сюсь жö лоö. Быдтор сылы тöдны колö. Батьыд öд бур вылö жö, пиö, някравлiс. Сэсся ме тай шуи, мися, аслас кö олiгас эз тырмыв кевмысьöмыс, колö рöдвужыслы öнi сы вöсна кевмысьны. (Юö.)
МАРПА (бöрдö). Пасибö, батюшко, бура дзебöмыд вылö.

Кодсюрö прöщайтчöны, мунöны.  Мукöдыс пуксялöны куритчыны,  ас костаныс   сёрнитöны.   Поп да прöскурня пуксьöны пызан бердö, недыр мысти йöз мöдöдчöны.

МАРПА (йöзлы).  Мый но энö пукалöй? Но, энö дивитöй сэсся да менö, дöваöс, энö вунöдöй.  (Синъяссö чышкыштö.)
ЙÖЗ. Но, кутшöм нö дивитöм. Пасибö... Ачыд, Марпа, видлавлы миянöс.  (Петöны. Кост.)
МАРПА. Сэсся нö, батюшко, уна-ö ковмас тiянлы Матвейтö мöдöдöмысь?
ПОП. Но, мыйкö сэн кутiн донъясьны. Уна-ö ачыд пуктан, сы мында и шань.
ДЯКÖН. Кымын унджык сетан, сымын кокньыдджык Матвейыдлы лоö.
МАРПА (Сiдз, дерт. Всрма кö эськö, став олöмöс сета, да тöданныд öд миянлысь олöмтö... Сэсся со челядьыд батьтöг колины...
ПОП. Сöмын вичкоын сьылöдöмысь босьтам чöлкöвöйöн. Матвейтö öд со гортсяньыс колльöдiм дай гу вылöдзыс ветлiм, панапидаяс сььлiм, сэнi и танi... Но да, дас чöлкöвöй шань лоö, унасö нö кысь пин босьтан тэнсььд... (Марпа мöвпалö.)
ДЯКÖН. Поплы квайт, меным куим, прöскурнялы öти, шань лоö, ме ногöн.
МАРПА. Зэв тай вöлöм дона дзебöмыс öнi. Кымын во Матвей заводö ветлiс да став деньганым, ог тöд, кызь чöлкöвöй эм абу.
ПОП. Раб божий Матвей душа вöсна колö тöждысьны, Марпа. Сэсся быд öбедня водзын прöскур тор перйöмысь сизимдас ур. Быд öбедня костын казьтылöмысь комын вит ур... Прöскур сэки сiдзи нин сетöны. Но тайö ставыс аслад делö. Свертöктö кор сетан, сэки и деньгатö сетан.
МАРПА.Öнiясьыс на ог тöд, кыдзи мынтысьныыс-а. Но да мый нö керан? (Сiдзи кö овлö, дерт, лоö сетны. (Перйö ящикысь деньга да сетö поплы.)
ДЯКÖН. Вай, отец Николай, öнi жö юкам, Тэ менö унаысь нин кöмöдлiн.
ПОП (скöрмö). Морт душа вöсна эг на некутшöм грек примитлы. Гашкö нö, славитiгьясöн коркö и вöвлi-а... Мый эськö тэныд могыс сэтчöдз? Господь водзын аслым сыысь лоö öтветсö видзны. Но да, на!  (Сетö куим шайт.)
ПРÖСКУРНЯ.Öти сайын, батюшко, и меным тшöтш нин сет.
ПОП. Визув ва тiянöс кутi кылöдны. Ог öд сёй деньгатö.
ДЯКÖН. Быдсямаыс овлö, отец Николай.
ПОП (прöскурнялы). Тэнад прöскурыд пыр кыдзкö аслыспöлöс овлö. Либö нюдзмöдам, либö вывтi шоммöдан. Унджыкысьсö сотан.
ПРÖСКУРНЯ. Сiйö öд, батюшко, быдöнкöд овлö. Со тай нö тэнад матушкаыдлöн мукöддырйиыс няньыд, шондiбан, вомад весиг оз пыр.
ПОП (сетö, öти чöлкöвöй). На, на! Он жö öд мын-а!.. Этша жö и аслым коли. (Сюйö зептас.) Упокой, господи, душу усопшего раба твоего (Юö.)
ДЯКÖН. Слава и присно и во веки веков. Аминь. (Юö.)

Мöд вöчöм
РАЙЫН
В О Р С Ы С Ь Я С:
М а т в е й, м о р т   л о в, а р 35
М а т в е й л ö н   а н г е л
П е т ы р а п о с т о л
М и к а й л ö   а р х а н г е л
А н г е л ъ я с 3-4
С а в а о п
Рай öдзöс водзын.   Веськыда сад.   Шуйгавылас тыдалö öдзöс, пöдса, матынджык  -  скамья    кодь пуклöс. Сэсся гöгöр сад.  Веськыдвылас тыдыштö перилб - райö каян пос пом.  Гöгöр лöзоввеж рöма.  Рöмыд. Занавес восьтiгöн некод абу.
Кылö кок шы веськыдвылын. Сы бöрын упкöм, кашкöм, сэсся пос помын тыдовтчö  Матвей:  еджыд дöрöма,  еджыд гача,   кöтi тшайпода,  плеш вомöныс венеч, киас кабала, киняулас сигудöк.

МАТВЕЙ (сувтö шöрас, гöгöр впдзöдö, веськыд дöрöм соснас пöсьсö чышкö). Уп!.. Öдва жö помасис тайö поскыс! (Видзöдö пос вылö.) Вöчлöмаöсь тай эта кузьта пос коркö!.. (Кост. Видзöд гöгöр.) Бура гажаинö öд, зон, вои. Гашкö, эсйö öдзöсыс и эм рай öдзöсыс да?.. (Мунö öдзöсыс дорö. Видлö.) Игана. Гашкö, оз и сибöдны? (Ышловзьö.) Эсы мында мытарство вуджи да, оз кö лэдзны, зэв жö забеднö лоö. Час, шыöдчышта. (Кöсйö гольöдчыны да друг дугдö.) Али ог? Гашкö, узьбны на да абу лöсьыд... (Аддзö пуклöс.) Но танi тай и пуксянiн вöлöма. Быдтор енлöн лöсьöдöма! (Пуксьö.) Ёна жö мудзи! Шензьыны ог вермы: райö вои. Регыд и ен водзö ковмас сувтны. Аттö, зонмö, кыдзкö тай со воан жö райöдз, ерöмаканьыд!.. (Гöлöс кöнкö кылö: «Эн ёрччы, Матвей».) Но! Кодкö тай вöлöм кывзысьö, трустыд! (Гöлöс: «Эн ёрччы, Матвей.) Но-но-но! Кодкö и менö танi тöдö? Тайö, гашкö, ангелöй менам? (Радлö.) На­перво тай коми-а. Ме чайтлi, мися öд, став праведникъясыс раяд рочöсь, а со кугшöмкö и коми морт на веськалöма... (Видзöдö гöгöр.) Кöть нин эськö мед регыдджык öдзöссö восьтiсны да пыртöдiсны кытчöкö раяс. Дырджьгк кö олан танi, гири-люкиöн бöр му вылö тодмышкаласны татысь... (Кост.) Весиг öд бабаöй табак кошель абу пуктöма. Шулi öд ещö: кула кö, мися, пукты меным сигудöкöс, табак кошель да бива кöрт. Сигудöк кындзи, нинöм, трасичаыд, абу пук­тöма. (Гöлöс: «Эн ёрччы. Матвей».) Со! Лои жö тiян ёрччöмысь öлöдöм. Лоöма жö тiян «рай», сэсся кöть кыв эн шу... Дело жö, буракö, танi овны лоö! Мыйлакö тай мöдöдасны! Кабала со кутшöмöскö сетiсны. Плешö ляскисны венеч, мед, кöнкö, тöдасны: Парма чуркса Матвей по збыльысь кулöма да мöдöдöны райö. (Кост.) Часлы жö, ворсышта ньöжйöникöн. Прöстö пукалiгад дзикöдз грекö вöян... Бöр кö эськö татысь лэчча -  бурджык, ме чайта, лоö да... Но да регыдик виччысьла ещö.. (Босьтö сигудöксö, кабаласö питшöгас сюйö. Заводитö ворсны, первой ньöжйöник, сэсся пыр гораджык. Бöрвылас сэсся сьывны босьтчö.)
Парма чуркйын, коми муын
Гажа гажöн олi ме.
Олiгкостi висьöм босьтiс,
Эг и тöдлы — кулi ме.
Марпа менö лыддьöдлöмöн,
Звöнöн дзебис-гуалiс.
Мун пö, Матвей, югыд шондi,
Ылö, вылö, райö кай!
Кыдз тон танi кута овны? —
Абу танi вида ни му,
Абу вöлöй, абу мöскöй,
Весит абу гöтырöй.
Абу дiнын менам челядь:
Аннукöй ни Степукöй.
Абу паськöм, абу кöмкот,
Ставыс гортö кольöма.
Абу понйöй, абу пищаль,
Абу сёйны весиг нянь.
(Öдзöс сайсянь, мыччысьö ангел.)
Весит Марпа абу меным
Табак кöшель пуктöма.
Ангел надзöник матыстчö Матвейлань. Матвей оз аддзы, сьылö водзö.
Парма   чуркйöй, сё майбырöй,
Тэысь бырö менам гаж.
АНГЕЛ. Матвей!
МАТВЕЙ (повзьö). А?! (Дыр видзöдö ангел вылö.) Кытысь нö усин? Кодi тэ?
АНГЕЛ. Ме танад ангелыд.
МАТВЕЙ (шензьö). Ан-гел?! Менам? Нимыд нö тэнад?
АНГЕЛ. Матвей.
МАТВЕЙ (шптыньмунö). Мун сэтысь, эн сöр!.. «Матвей»... Аслад ус ни тош абу, а сэтчö жö сюйсяи — «Матвей».
АНГЕЛ. Збыль Матвей: мый тэнад нимыд, сiйö и ме­нам. Быд морт ловлы сетöма ассьыс ангелöс. Микайлö архангел менö тшöктылiс ангелавны тэныд.
МАТВЕЙ (балябöжсö гыжъялö). Но, дивö. Тэ нö эськö мый кутан мекöд керны?
АНГЕЛ. Мый тэ, сiйö и ме. Нэмыд на öд тэкöд овлi. Му вылын быд омöльторсьыс видзлi. Öнi сэсся танi кута тэкöд овны.
МАТВЕЙ. Зав на тэ том да. Ныв али ичмонь нö ачыд?
АНГЕЛ. Тэ тай но нинöм на он тöд! Ангелыд абу ныв ни зон, абу баба ни мужик. МАТВЕЙ. Кодi но эськö?
АНГЕЛ. Ангелыд — ангел и эм.
МАТВЕЙ. (Сiдзкö тай, абу жö та зэв нимкодьтор! Тэ дорысь менам Марпа бурджык на лоö. Век жö гöтыр, баба!..
МАТВЕЙ. Сигудöкнас нö позьö оз ворсны раяд?
АНГЕЛ. Позьö... (Друг.) Кутшöм лöсьыда вöлöм тэ ворсны кужан да сьывны! Мый нö тэ öнi ворсiн?
МАТВЕЙ. Сiдзи, ас йылысь. Комиöн шогöс пальöдыштi.
АНГЕЛ. Кутшöм но танi шог?.. Вай ворсышт, Матвей.
МАТВЕЙ. Мед эськö эз видны öнтая моз... Öнтай, гашкö, та и шыасьлiн да?
АНГЕЛ. Быть од шыась, Матвей, ёрччан да... Но вай ворс нин... Гашкö, регыд менö корсьны кутасны да.
МАТВЕЙ. Корсьны? Ачыд тай нö шуин: ангелавны пö тэныд кута.
АНГЕЛ. Танi öд абу на дзик рай. Райын ангелавныыс лоö. Öнi ме сiдз на петкöдчылi тэныд... Ворсышт мыйкö да сьылышт...
МАТВЕЙ (ворсö, сьылö):
Шондiбанöй олöмöй да
Том олöмöй, том гажöй!
Том олöмöй, том гажöй да
Том пöра коллялöмöй!..

Öдзöс сайын кылö зав гораа кызöм.
АНГЕЛ (повзьö). Со, кылö, Петыр апостолыд садьмöма...   (Зэв öдйö пышйö öдзöс сайö.)
МАТВЕЙ. Купшöм полысь! Пышйис? Но мед... (Сьылö гажаджыка.)
Том пöра коллялöмöй да
Дас квайт арöс тыртöмöй.
Кылö öдзöсö пытшкöссяньыс таркöдчöм да мургöм.
Дас квайт арöс тыртöмöй да
Кызь арöс виччысьöмöй!..
ГÖЛÖС (пытшкöссяньыс). Эй! Эй, та! Код сэнi равзö?
МАТВЕЙ (аслыс). Скöр жö тай, тыдалö, Петыр-Павелыд. (Гораа öдзöслань.) Мый шуан?
ГÖЛÖС. Кода, мися, сэнi равзö?
МАТВЕЙ. Ме, ме, господин Петыр-Павел.
ГÖЛÖС. Код нö сэтшöм «меыс»?
МАТВЕЙ (сувтö). Ме, мися, коми морг. Пармаысь Сюзь Матвей.
ГÖЛÖС. Мый морöс но танi виччысян?
МАТВЕЙ (аслыс нимкодя). Но, танi тай ёрччöны жö вöлöм!.. (Гораа.) Виччыся, кор рай öдзöстö восьтан да менö сэтчö пырны   лэдзан... Мыйла нö пöдса?
ГÖЛÖС.  «Мыйла пöдеа...» Абу öд Ыджыд лун, дыр восьсöннад видзны. Пыр кö восьса, пöгибö воан тiянöн.
МАТВЕЙ. Менö öд лэдзан жö сэтчö?
ГÖЛÖС. Сэнi аддзам... Виччысьлы... Пасьтася-кера дай восьта. Шы ни тöвджык сэнi пукав.
МАТВЕЙ. Ладно... (Кывзö.) Но, мунiс, буракö, (Пуксьö.) Регыд и райö сэсся пыртасны... Кöсйис эськö, тыдалö, менö повзьöдны да, -  некысь! Абу öд ме полысь рöдысь!..  Час жö, ещö медбöръяысь танi ворсышта. (Ворсö, сьылö.)
Рытья шу кадö, матушка,
Менö рöдитiн.
Асья шу кадö, матушка,
Менö мöдöдiн.
Лэбзя, шу, лэбзя, матушка,
Сöкöл титсаöн.
Кыло «рожокöн» тутöстöм  гоз-мöдысь.  Сэсся  öдзöс сайын  ключьясöн гольöдчöм.
Пукся, шу, пукся, матушка,
Да зелён садйö.
Öдзöс воссьö. Зэв югыд югöр öдзöсöд усьö.  Кылö лэбачьяслöн сьылöм, дзользьöм.
ПЕТЫР АПОСТОЛ (сувтö öдзöс шöрö).  Матвей!
МАТВЕЙ (чеччö). Ме танi, господии Петыр-Павел!
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Лок матöджык. (Матвей матыстчö.) Кöнi тэнад райö пыран гижöдыд?
МАТВЕЙ (перйö питшöгсьыс кабала да сетö). Со, со!
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Питшöгын öмöй видзлöны? Эз öмöй веськыд киад сетны? Кутшöма чукралöмыд!.. (Разьö, видлалö. Сэсся плешсьыс венечсö вндлалö.) Позьö тай лэдзны. Сувт пидзöсчань вылад. (Матвей сувтö.) Эй! Кодi Матвейлöн ангелыс, мед локтас татчö.
1-АНГЕЛ. Ме талöн ангелыс, батюшко Петыр апостол.
ПЕТЫР АПОСТОЛ (индö Матвсйлы ситудöк вылö). Тайö но мый тэнад?
МАТВЕЙ. Сигудöк тайö, ворсантор менам.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Мый морла нö тайöс вайин? Кольны лоö. Быдсяма кламсö оз позь райö пыртны.
МАТВЕЙ. Ме, веськыда кö шуны, сосподин Петыр-Па­вел, татöг ог и пыр раяд. Тайö и став гажыс öнi менам.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Зэв жö, другö, тэ збой вöлöмыд. Но босьт инö, некыдз жö öд бöр ыстыны гортад-а. Аддзö-маöсь добра! Чöвт пернапас. (Матвей сигудöксö босьтö шуйга киняулас, веськыд кинас чöвтö пернапас.)
Ставöн пырöны райö. Сэнi гöгöр сад.
МАТВЕЙ (недыр мысти мыччысьö, шуйга киняулас си­гудöк). Сэсся нö пыр тадзи и лоö овны? Некор пом оз волы ни?
АНГЕЛ. Гажтöм öмöй тэныд, Матвей?
МАТВЕЙ. Лбу зэв гажа. Он аддзыв шондi петöм ни шондi лэччöм; лун ни вой абу, тöв ни гожöм, пыр öткодь.
АНГЕЛ. Сы пыдди тан некор он вись, кынöмыд некор оз сюмавлы. Уджавны оз ков, нинöмысь тöждысьöм абу. Медтыкö му вывсяньыд кевмысьöмыс тырмас-а.
МАТВЕЙ. Му вылад öд танi дорысь лöсьыдджык жö. Тулысын гöран. Гожöмын ытшкан, куртан, чöвтан. Веж турун дукыд быттьö чöскыд ладан дук!.. Арнад бара жö... (Пуксьö.) Ворсыштны кö-а, шог пальöдiгмоз.
АНГЕЛ. Ворс эськö кöть да... Тöдан, мый раяд кывсьö?..
МАТВЕЙ. Ме нö мыйöн тöда тiянлысь. Мый нö?
АНГЕЛ. Петыр апостолыд пö дöзмöма нин тэнад сьылöм-ворсэм вылö. Кöсйö пö Гаврилö архангеллы норасьны. Став райсö пö Матвейыд шызьöдiс... Саваоплы пö нин кывсьöма и... (Кывзö.) Со тай, кылан? Быдлаын ангелъясыд ливкйöдлöны коми сьыланкывъяс.
МАТВЕЙ. Кор нö удитiсны велавныыс?
АНГЕЛ. Но танi, раяд!    Öтчыд кö пель пырныс мунлас — сэнi и ставыс... Ме пола, Матвей, мед эськö мыйкö лёк эз жö ло миянкöд.
МАТВЕЙ. Ме прöстöй му уджалысь коми морт да ог пов, а тэ - ангел, повзьöмыд!  Яндысь татшöм кывъястö шуавны. Нарошнö кута ворсны...   (Ворсö да сьылö.)
Шондiбанöй олöмöй да
Парма чуркйын быдмöмöй.
Парма чуркйын быдмöмöй да
Том пöра коллялöмöй.
Том пöра коллялöмöй да
Гажа муын ветлöмöй!
Тайöс сьььлiгöн вочасöн локталöны ангелъяс. Найö зэв ёна шензьöны сьылöм-ворсöм вылö.
Гажа муöд ветлöмöй да
Марпушöс радейтöмöй.
Марпушöс радейтöмöй да
Нылöс-пиöс быдтöмöй.
Нылöс-пиöс быдтöмöй да
Кытчö бара кольöма?
АНГЕЛЪЯС.   Аттö, кутшöм  лöсьыда  ворсö...   Кутшöм лöсьыда сьылö!
МАТВЕЙ (лэптö юрсö). Тiянлы нö мый колö?
2-öд АНГЕЛ. Зэв гажаа ворсан да кывзыны локтiм.
МАТВЕЙ. Но-о! Кажитчис? Тi, гашкö, и сьылiнныд öнi?
2-бд АНГЕЛ. Ми, локтiгмоз...
МАТВЕЙ. Гашкö, мекöд тшöтш сьылыштанныд?
2-öд АНГЕЛ. Сьылам.  (Ангелъяслы.) Сьылам öд?
АНГЕЛЪЯС (копрасьöмöн). Сьылам бара. Дивъя нин!..
МАТВЕЙ. Мый нö эськö тi кужанныд?
2-öд АНГЕЛ. Кöть мый, ставсö кужам!
МАТВЕЙ. Сiдзкö нö, вайö сыиламöй. (Ворсö, сьылö, ангелъяс отсалöны.) «Уна нывъяс чукöртчисны».

Друг кылö «рожок» шы. Ангелъяс садьтöг моз черöбтiсны да пышйисны шуйгавылö.

МАТВЕЙ (шензьö). Мый нö лои? Пышйисны тай нö ставныс?
АНГЕЛ. Эн öмöй кывлы чукöстöмсö?
МАТВЕЙ. Быттьö тай мыйкö тутöстiс-а? Мый нö тайö?
МИКАЙЛО АРХАНГЕЛ (зэв öдйö локтö). Кöнi коми пармаысь мортыс?
МАТВЕЙ (джоджсянь). Тан ме.
МИКАЙЛО АРХАНГЕЛ. Нимыд Матвей?
МАТВЕЙ. Матвей, Сюзь Матвей. Тэ нö эськö кодi лоан ачыд?
МИКАЙЛО   АРХАНГЕЛ.   Чеччы   вай   öдйöджык. (Сувтöдö.)
МАТВЕЙ. Мый нö сэтшöмыс тiян лои? Райыд öзйис али мый?
МИКАЙЛÖ АРХАНГЕЛ. Шызьöдiн жö, зонмö, тэ став райсö!   Саваопöдз нин кывсьöма... Саваопыд татчö локтö...
МАТВЕЙ. Сэсся и зык лэптыны? Мед но локтас. Колö жö вöлi меным аддзöдлыны.
МИКАЙЛО АРХАНГЕЛ. Сулав сы дырйи шы ни тöв. Мый тшöктас — вöч. Смотри, эн пакöстит ас вылад. (Мунö бöр.)
МАТВЕЙ (Микайлö архангеллы бöрсяньыс). Видзöдтö, зонмö, кутшöм. Повзьöдны кöсйис. Сюзь Матвейыд абу на полысь рöдысь.
АНГЕЛ (шога). Но, Матвей, райын олöмлы, буракö, пом воис... Ок, ок, ок!.. Менö öд тэ тшöтш уськöдiн... (Бöрдö.)
МАТВЕЙ. Но, но-о! Шлюпикты сэсся сэнi. Ангел жö менам! (Сьöлыштö.) Тьпу!.. Эн лöвт сэнi... Менö тшöтш янöдан Саваоп водзад...   (Ангел дугдö бöрдны.)
Кылö сьылом пыр öти гöлöс:
Вежа, вежа, ыджыд ен Саваоп!
Вежа, вежа, ыджыд ен Саваоп!
Сэсся тыдовтчöны  ангелъяс,  на  костын  Саваоп,  öтар бокас  Микайлö архангел, мöдарас  Петыр  апостол.   Матвей  дорö  сувтöны.  Ангелъяс коныртöмаöсь юрнысö, княсыс морöс выланыс.
САВАОП (тошсö малыштö да зэв .збыльысь шуö). Коми муысь Парма чуркйысь Сюзь пи Матвей, тэ?
МАТВЕЙ  (повзьытöг). Ме, ыджыд ен Саваопöй!
САВАОП (бурджыка). Тэ пö зэв мастер сигудокöн ворсны?
МАТВЕЙ. Кутшбмакб тай ворса-а.
САВАОП. Вай нö ворсышт, кывзышта.
МАТВЕЙ (пуксьö Саваоп кок улö, ворсö «Öтчыд овлö» сьыланкывлысь мелодиясö. Ангелъяс кодсюрö заводнтлöны сьывны).
МИКАЙЛÖ АРХАНГЕЛ (ангелъяс вылö, лёкысь). Ланьтöй тi!..
Матвей ворсö бура дыр.
САВАОП (лэптö юрсö). Прамöй лöсьыда ворсан, Мат­вей! Сьывны пö тай кужан и?
МАТВЕЙ. Кужа и сьывны, ыджыд ен Саваоп.
САВАОП. Вай сьыв мыйкö.
МАТВЕЙ (ворсö, сьылö):
Шондiбанöй олöмöй да
Том олöмöй, том гажöй.
Том олöмöй, том гажöй да
Том пöра коллялöмöй!..
САВАОП (лэптö юрсö). Молодеч, Матвей!.. Менö тшöтш, пöрысь енмöс гажöдыштiн. Аттьö тэныд! Сувт сэсся, тырмас, мудзи. (Матвей сувтö.) Ме, Матвей, некор эг вöвлы том. Пöрысьöн чужлi, пöрысьöн и öнöдз олi, пöрысьöн и...
МАТВЕЙ (виччысьтöг шуö). Кувны лоö?
САВАОП (скöрмö да Матвейлы плешкас печиктö. Мат­вей усьлö да бöр чеччö). Бöлбан!.. Со тэныд! Кытчö оз юавны — эн шыась.
МАТВЕЙ (ангелкöд тшöтш кевмысьöны). Прöстит, ба­тюшко Саваоп, тöдлытöг шусис...
САВАОП. Чеччы да мöдысь кывнад эн прöступитчм. Тадзтö öд райсьыд вöтла! (Шеныштö кинас, бергöдчö бöр мунны. Мунöны сiдз, кыдзи и локтiсны.)
МАТВЕЙ (плешсö видлалö). Ачыс быттьö абу и ыдж­ыд, а печикыс, трустлöн.
АНГЕЛ. Ланьт, эн ёрччы, Матвей.
МАТВЕЙ. «Эн ёрччы». Эстшöма колскöбтiс да... Шу: матькыштны колö.   (Сувтö.)
АНГЕЛ. Оз ков сiдзи лöгасьны Саваоп вылö, Матвей. Видзöд, кутшöм бура кывзiс тэнсьыд ворсöмтö да сьылöмтö.
МАТВЕЙ. Бура кö тай кывзiс, бура и аттьöалiс... Видзöдлы ноко, абу-ö йöг чеччыштöма?
АНГЕЛ. Дугды, Матвей... Раяд öд нинöм оз ло. Прöстö сiдз, аслыд быттьö кажитчö. (Видзöдö.) Нинöм абу. Эн норась, Матвей, ен вылö, абу лöсьыд...
МАТВЕЙ. 0-ок! Ворсышта кö шог вöсна-а.   (Пуксьö)
АНГЕЛ. Ворс и эм. Ворсöмсьыд тай Саваопыд нинöм оз шу.
МАТВЕЙ (ворсö да сьылö):
Котöртi да котöртi -  
Ичöтик керка воис...
Сылiгöн бара ангелъяс локтöны да тшöтш сьылöны.
Гольöдчи да гольöдчи -
Менам мусукöй восьтiс...
(Матвей юрсö лэптö да шуö ангелъяслы). Но, тi тай бара нин танöсь.
2-öд АНГЕЛ. Зэв гажа ворсан да ми огö вермöй крепитчыны, - сiдзи и кыскö тэ дiнö. Вай мыйкö ворсышт ещö.
МАТВЕИ. Позьö. (Ворсö, сьылö, ангелъяс тшöтш.)
Ме кö петi рытйысьны да
Менам рытанöй коли.
Менам рытанöй коли да
Менам друганöй эз лок.
Менам друганöй эз лок да
Мича нылöс аддзылi
Мича нылöс аддзылi да
Кильчö вылас сулалö.
Кылö кöнкö телегаöн мунöм моз йиркöдöм шы.
МАТВЕЙ (1-й ангеллы). Мый нö тайö кылö?
АНГЕЛ.  Гымалö тай  кылö  Илля  пророк...   Скöрмöма мыйыськö.
МАТВЕИ. Быдöн танi мыйыськö да мыйыськö скöрмöны пыр... Кыдзи нö сэсся ошкан райын олöмтö?
ПЕТЫР АПОСТОЛ (локтö шуйгавывсянь). Матвей!
МАТВЕЙ (юрсö лэптö). О! Танi.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Кывзы, Матвей. Тэ эськö мунан он кытчöкö мöдлаö?
МАТВЕЙ.  Кытысь?
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Татысь.
МАТВЕЙ. Татысь? Райсьыс?
ПЕТЫР АПОСТОЛ.  Дерт, мися, татысь.
МАТВЕЙ. Кытчö?
ПЕТЫР АПОСТОЛ. «Кытчö». Тöда кö öд, тэнсьыд ог юав. Сiйö и эм, ог тöд кытчö.
МАТВЕЙ (аслыс). Энлы, вензьыштам ичöтика. (Петыр апостоллы.) Мыйысь нö эськö кöсьянныд менö вöтлыны? Менö öд татчö кулöм бöрын мöдöдiсны.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Сiйö öд и эм.
МАТВЕЙ. Ме эг гусясьлы, эг мортöс вилы, эг весиг некор косясьлы...
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Тöда, тöда, оз ков меным висьтавны.
МАТВЕЙ. Тöдан кö нö, мый сэсся?
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Тэ öд став райсö шызьöдiн! Веськыда путкыльтöмöн нуткыльтан!.. Рай пасьтала öнi сьылiны коми сьыланкывъяс. Дзикöдз тшыкöдiн тэ ангелъяснымöс. Весиг угодникьяс нин ливкйöдлöны кутшöмкö «Шондiбанöй олöмöй».
МАТВЕЙ. Со вöлöма мый!
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Сiйö - öти. Мöд-кö, сэсся тэнад срокыд тыри.
МАТВЕЙ. Мыйсяма срок? Райын пö некутшöм срок абу да?
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Ме шуа: тыри. Срок абу сöмын праведникъяслы, кодьяслöн рöдвужыс му вылын нэмыс кевмысьöны. Тэнад гöтырыд сетöма сьöмсö сöмын во гöгöр казьтылöм вылö. Воыд тыри ним.
МАТВЕЙ. Мый нö тэ, ыджыд апостол, шуан: во тыри. Первой лун на ола да.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Тэ эн му вылад маз лыддьы. Мувывса воыд танi öти лун.
МАТВЕЙ. Но дивö! Нинöмтор таи он гöгöрво.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Кытчö тэнö мöдöдны райсьыс?
МАТВЕЙ (нимкодя). Весьшöрö эн жуглы юртö. Висьтала, колöкö, кытчö.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Кытчö нö?
МАТВЕЙ. Бöр сэтчö, кысянь локтi.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Му вылö?
МАТВЕЙ. Кытчö но сэсся, дерт, му вылö.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Ме кöсья вöлi тэнö тöлысь вылö мöдöдны.
МАТВЕЙ. Тöлысь вылö ме ог мун. Муö бöр лэчча.
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Райсьыс муö бöр лэччан?
МАТВЕЙ. Ме сэнi татшöм райтö аддза. Ещö бурджыкöс, гажаджыкöс! Ме сэнi кута парма ковтысöд ветлöдлыны ворсiгтырйи да сьылiгтырйи. Ме сэнi кута видзны мича коми сьыланкывъяссö вунöдöмысь-вошöмысь.   Быд шог дырйи коми йöз пöвстын кута бергавны да шогсö налысь пальöдны. Пармаса вöр-васö пыр кута гажöдны аслам сьылöмöн да ворсöмöн. Мый тiян райсьыд меным! Ме Парма чуркйöс сизим рай вылö ог веж!
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Но, мун нö, сiдзкö, бöр лэччы муад. Водзö видзны тэнö танi оз позь — став праведникъяссö тэ коми сьылысьясö пöртiн… Сэсся, шуи тай срокыд, мися, тыри. Он жö öд ёна лöгась, Матвей?
МАТВЕЙ. Кутшöм лöгасьöм. Нимкодь, зэв нимкодъ ме­ным лои! Кöнi сьöлöмыдлы долыд - сэн и рай! (Ангел бергöдчö да бöрдö.) Сöмын мед этiйö (индö ангел вылö) ме борся оз вöтчы!.. Бöрдысьыд меным сэнi оз коз, сöмын гажтöмтны менö кутас… Мед кытчö гажыс мунас... Ме ногöн кö, мед олас муа-рая костас. Позьö сiдз?
ПЕТЫР АПОСТОЛ. Позьö. Но, прöщайтлы сэсся, да лёкöн эн казьтыв.   (Копыртчылöны öта-мöдыслы.)
МАТВЕЙ (босьтö сигудöксö да ворсiгтырйи мунö, ачыс сьылö).
Шондiбанöй олöмöй да
Парма чуркйын быдмöмöй!
Парма чуркйын быдмöмöй да
Коми муын ветлöмöй!
1-й ангел бöрсяньыс бöрдiгтырйи мунö, ангелъяс юрнысö коныртöны.
Занавес ньöжйöник тупкысьö.

Коймöд вöчöм
АДЫН
ВОРСЫСЬЯС:
С ю з ь   М а т в е й — морт лов, 37 арöса
Сылöн   а н г е л
Сылöн б е с
А н т у с -  адын юралысь, пöрысь, сьöд, сюра

М у т и я с -  3 - 4
М и р о н   Ö д я                
К и р ö М и к о л               

С о п р о н   П е д ь ö                адын сотчысь ловъяс,
В а р ы ш   Н а с т а                     Матвейлöн тöдсаяс
К а т ш а   М а р ь я      
М а р п а — Матвейлöн готыр, ар 34

С т е п а н— 13 арöса   
А н н а— 11 арöса                         Марпалöн челядь

З а к а р   Ö с т а п — Марпалöн жöник
Адын сир биа ю. Веськыда нинöм оз тыдав — ставыс сьöд либö руд. Веськыдвылас тыдыштö садлöн бокыс. Пуяс костöдыс тыдалö пос пом. Сцена вылын бура дыр некод абу. Сэсся веськыдвывсянь петасны Матвей да ангел.
МАТВЕЙ (видзöдлб бöрвылас вывлаиь). Но, помасис, буракö, сэсся. Кодкö тай, трустыд, вöчлöма та кузя поссö. Мусянь веськыда небесаöдз! Вай жö пуксьылам татчö да ичöтика шойччыштам.   (Пуксьö из вылö.)
АНГЕЛ. Эн пуксьы, Матвей, прöстö манитчам. Вай мунам нин муöдзыс...   (Кыскö.)
МАТВЕЙ. Бара тэ кутiн дöзмöдчыны. Он кö пуксьы, сулав.
АНГЕЛ. Лок мунам, Матвей.
МАТВЕЙ. Мый трустла менö и мöдöдлiсны раяд. Муын кодь лöсьыд да гажа олöмыд некöн абу. Но öнi регыд нин сэсся Парма чуркйöс ассьым бара аддзыла. Кутшöма нин бара Марпуш олö-а? Гашкö, трасичаыд, мöд сайö нин мунiс...
АНГЕЛ. Эн ёрччы, Матвей, грекö вöям кыкнанным.
МАТВЕЙ. Кутшöм но траськöмыд ёрччöм? А мöд сайö кö мунiс, матькыштны на лоö-а.
АНГЕЛ. Мунам, мися, Матвей, öдйöджык. Манитчам танi весь.
МАТВЕЙ. Эштам тай, майбыр. Сы вылö и петöмаöсь. Некытчö тэрмасьныыс. Но, мый нö ворсныыс?
АНГЕЛ. Нинöм оз ков. Мунам вай. Ок, ок, ок, кутшöмкö лёк миянöе суас на танi...
МАТВЕЙ. Пыр тэ мыйыськö полан. Райын петыр павелъясысь да саваопъясысь эг новлы, танi — ас муад — нинöмысь нин повны. Но, часлы, заводитлам мыйкö. (Тринькнитö сигудöкнас.) Да, пöлинö, вай висьтав; уна-ö нин кадыс коли менам кулöмсянь, дыр-ö нин ме тадзи шöйта?
АНГЕЛ. Коймöд во нин, буракö, Матвей.
МАТВЕЙ.  Коймöд во-о? Тöрыт на тай быттьö кулi-а?.. Трустыд, мый öдйö кадыс кольö!.. Но, кывзы, дай ачыд отсышт кытсюрö сьывныыс.   (Ворсö, ачыс тшöтш сьылö.)
Бöр ме муö райсянь вои,
Матын Парма чуркйö туй.
Гöтыр пыдди ангел лои,
Сöмын сы вылö оз туй...
(Дугдыштлö да шуö ангеллы): Мый но тэ тшöтш он сьыв? Вай отсышт ичöтика. Мый бесла но сэсся тэнö татчöдзыс кыски?
АНГЕЛ. Ме йылысь лёкöс сьылан да...
МАТВЕЙ. «Лёкöс»? Ачыд кö бур вöлiн — бурöс эськö и сьылi. (Бара ворсö, сьылö.)
Марпа вöлi зэв шань баба —
Ме эг кывлы паныд кыв.
Баба сямыс талöн абу...
Мый тэ, трустöй, тшöтш он сьыв?
АНГЕЛ. Тайöс ме ог сььв, вай мыйкö мöдтор босьт...
МАТВЕЙ. «Мöдтор»... Но мöдтор ко и мöдтор. (Ворсö, сьылö, ангел тшöтш ньöжйöник отсалö.)
Парма чуркйын чужлылiм,
Овлiм-вывлiм, кувсььылiм;
Вылö, райö волывлiм.
Гöгöр сэнi ветлывлiм,
Сигудöкöн ворслывлiм.
Ангелъяскöд гажöдчим, -
Сьылöдлiм да йöктöдлiм,
Саваопöс йöйтöдлiм,
Ставсö райсö шызьöдлiм,
Енэж высö гызьöдлiм.
Райын овны мустöм лои,
Муö бöр ми сэсянь воим:
Муысь гажа некöн абу, -
Сё майбырö, гажа му!
АНГЕЛ (вндзöдö шунгавылö, друг чеччö, повзьö). Мат­вей! (Индö шуйгавылö.) Со, со! Аддзан? Вай öдйöджык мунам татысь! Лок, чеччы! (Кыскö.)
МАТВЕЙ (оз чеччы). Мый нин бара аддзин? Мый сэнi?
АНГЕЛ. Сэнi — ад, Матвей, лок, мися, мунам татысь.
МАТВЕЙ (нимкодя). Но-о!.. Ад? Сё морö робота... Вай нö кежавлам сэтчö. (Чеччö. мунö шöрланьöджык.) Ок, трустыд, танi ещö сир биа ю вöлöма, кыдзи нö вуджан?
АНГЕЛ. Ланьт, Матвей? Адö он жö кеж.
МАТВЕЙ. Но-о, райö кö вöлiм, адад пыралам нин... Пöпуттьö да. Гашкö, тöдсаяскöд на аддзысьдам. Кыдзи вуджныыс-а? Перевозщикыс оз тыдав. Час жö, горöдлам, оз-ö кодкö вуджöд?
АНГЕЛ. Эн бара горöд!.. Дугды. Матвей. Вай мунам татысь!
МАТВЕЙ. Эй, вуджöдöй! Ставныс кö кулöмаöсь-а? Со кодкö вöрöшитчö)... Гашкö, коминад оз гöгöрвоны да? Час нö, |рочöн. (Горöдö.) Перевозщик! Эй, чöртъяс, трустьяс, пойдё-от?..
Воссьö ад одзöс. Петöны Антус да мутияс.
АНТУС (кык мути вылö лёкысь). Тi нö кöнi вöлiныд? (Чужъялö кыкнаныссö.) Муртса энö прöзевайтöй Сюзь Матвейöс. Часлы, ме петкöдла тiянлы пуж. Вайö, вуджöдöй татчö.
МАТВЕЙ. Мый нö сы дыра ноксянныд сэнi?! Вуджöдöй, чöртьяс!
АНТУС. Пырысь- пыр, Матвей.
МАТВЕЙ (шензьö). Коми тай. Но, трустö, кодкö и танi менö тöдö. (Ангеллы.) Со öд, быдлаын Сюзь Матвейтö тöдöны! Со тай, локтöны. (Вуджöны кык мути.) Мый нö сы дыра он вуджöдöй?
МУТИ. Важöн нин эськö, Матвей, тэнö виччысям да...
МАТВЕЙ. Тэ но мыйöн менö тöдан?.. Менам сюра тöдсаяс эз вöвлыны.
МУТИ (кутö шуйга сойöдыс). Менö но он тöд? Ме од тэнад мутиыд!..
МАТВЕИ (сьöлыштö). Тьпу!.. Гашкö, сэсся и тэ кöвъясян ме дiнö? Öти тай со сюрис нин. Тайöн нин пöгибö воны кутi. Ещё и тэ на сэтчö сюйсян?
МУТИ. Быд мортлöн овлö ангел да мути. Ме тэнад мутиыд и эм.
МАТВЕЙ. Нимыд нö тэнад мый?
МУТИ. Нимöй? Матвей.
МАТВЕЙ (сьöлыштö бара). Тьпу! (Мути бара чеччыштлö.) Эн матькöд! Бара Матвей? Тайö Матвей дай тэ тшöтш сэтчö Матвей лоин. Кык Матвей, ачым коймöд Мат­вей. (Серöктö.) Дзик томдырся сьылöдчöм кодь и лои öнi. (Сьылö.) Матвей пö, Матвей да кыкысь Матвей; коймöдысь Матвей да Парма Сюзь Матвей! Но вайö вуджöдöй.
Вуджöны ю вомöн ставныс.  Матвейöс да ангелöс вуджöдöны нёль мути — кыкöн-кыкöн. Матвей зэв вылö лэптö сигудöксö.
МАТВЕЙ. Час, ичöтика танi шойччыштам.   (Пуксьö из вылö. Ангел мутикöд сулалöны.)
АНТУС (ыджыд гöлöсöн):
Овны танi оз позь дыр!
Öдйö, Матвей, татчö пыр.
Тэныд дась нин танi жыр.
Чеччы сэтысь пырысь-пыр!
МАТВЕЙ (чеччö). Аслым абу окота вензьыныыс-а, дыр эськö позис вензьыны да. Колö регыдджык нин тiян адö пыравны, гашкö, тöдсаяс эмöсь сэнi. Пырамöй но, вайö...
Медводзын пырö Антус, сы бöрся - Матвей ангелкöд да мутикöд. Медбöрын мукöд мутикöд. Матвей босьтчö ворсны да сьывны.
Пемыд адсö видзöдлам,
Грешникьяссö аддзöдлам;
Ад гуранас пуксьыштлам
Сигудöкöн ворсыштам!

Ад. Гöгöр пемыдгöрд рöма.  Öтар-мöдар бокъясас нинöм абу.  Веськыда тыдалö - öшалö 3 пöрт. Сэтысь корсюрö мыччысьлöны юръяс, кияс, кокьяс. Пöртьяс улас öзйй би.
Недыр мысти шöрса пöртйысь лептö юрсö Сопрон Педьö.

ПЕДЬÖ. Мунiсны эськö ставныс татысь. (Шуйгавывса пöртлань.) Öдя, кылан? Мунiсны!.. (Веськыдвывлань.) Наста!..
ÖДЯ (шуйгавывса пöртйысь лэптö юрсö). Антус бугыльыс узьны, буракö, мунiс.
ПЕДЬÖ. Узьны, узьны! Мутияслы весиг нимкодь лоöма.
ÖДЯ. Кытчöкö найö шутёвтiсны жö?
ПЕДЬÖ. Ворсöм кывзыны мунiсны. Сюзь Матвей пö татчö воöма...
НАСТА. Нарма чуркйысь? Но, но!
ПЕДЬÖ. Дерт, сiйö... Му вылас öд öти и вöлi Сюзь Матвейыд.
ÖДЯ. Тэ, Педьö, он помнит, кыдзи ми Матвейыдкöд ворслывлiм челядь дырйи?
ПЕДЬÖ. Но, кыдзи нö ог помнит? Тшöтш öд быдмылiм ми: Матвейыд, ме, тэ, Наста, Кирö Микол. Катша Марья, Закар Öстап... Ёна и муркöдчылiм том дырйиыд!..
НАСТА. А ми Матвейыдкöд ды-ыр мусукасьлiм, кöсйö вöлi сiйö менö вайны да, кыдзкö Опонь Марпа сэсся менсьым и мырддис Матвейтö... Вöлi пуксям кытчöкö му борйö да мыйкö вöлi и ворслас меным аслас сигудöкнас Он и тöдлы вöлi, кыдзи гожся войыд кольö... Сё майбырöй, да сэкся гажöдчылöмöй!
ÖДЯ. Да öд и менö на радейтлывлiс Сюзь Матвейыд?
НАСТА. Но-о, тэнö эськö, Öдя, эз на ме кода да...
ÖДЯ (нерö). «Эз ме кодя»... Дерт, эз тэнö моз — ёнджыка да пöсьджыка! Ме весиг Öстап мунöм бöрын на сыкöд кутчысьлывлi. Сы вöсна адас татчö веськалi.
НАСТА. А ме нö, чайтан, эг кутчысьлывлы? Ок, тэ нинöм он тöд, Öдя, кыдзи ме сыкöд кулан воö на кимöститчи.
ПЕДЬÖ (серам сорöн). Ланьтöй, бабаяс, ланьтöй! Веськыда кö шуны, и ме эг кольлы пайтöм Макарöн тiян водзын... Вунöдiнныд öмöй? Мый нин сiйö кольöматö казь-тылан... Прöстöй вензьöм тiян.
ÖДЯ. Дерт жö, сiдз, Педьö! Наста тай мыйкö ошйысьны кутiс-а.
НАСТА. Ме ог ошйысьöм кузя шу. Сiдзи висьтала, мися, Матвейыд менö Öдяöс дорысь ёнджыка радейтлiс. Эг кö эськö кувсьöй, дыр на сыкöд мусукасим да...
ÖДЯ. Да öд и ме на эськö, эг кö кув, этша сыкöд кутчысьлi да ещö тэысь на, гашкö, бурджыка.
НАСТА. Эн дöзмöд, Öдя! Мый нинöм абусö больган? «Меысь пö ещö бурджыка». Кысь нин тэныд меысь бурджыкасö? Ме öд сылöн вöлi пöшти нэмöвöйся мусук!
ÖДЯ (сьöлыштö пöртьяс). Тьпу! Вегльöдлан жö öд тэ прöстö кывтö! Вай нарошнö ассьыс юалам, волас кö татчö.
ПЕДЬÖ. Да дугдöй нин тi вензьыны нинöм абусьыс! Асьныд öд со адын нин сир пиын пусянныд, а век на вежöгтанныд му вылын моз...
НАСТА. Öдя тай мыйкö вывтi ошйысьны кутiс-а.
ÖДЯ. Ме? Ме ог ошйысьöм кузя шу, висьтала, кыдзи збыль вöвлi.  
ПЕДЬÖ. Кыкнанныд тi ошйысянныд... А Матвейыд некоднанныд вылö эз и видзöдлi, - вайис Опонь Марпаöс.
ÖДЯ. Мый нö кöть и вайис Марпатö?.. Гöтрасьöм бöрас тай мекöд ветлывлiс жö!
НАСТА. Бара тэ, Öдя, асланьыд кутiн кыскыны!..
Кылö сигудöкöн ворсöм да «Шондiбанöй» сьылöм.
ÖДЯ (кывзыштö). Ланьтлöй!.. Со, кылö, Матвейыд ворсö! Талань, буракö, локтö.
Ставныс ланьтöны. Ворсöм-сьылöм матысмö.
ПЕДЬÖ. Век на важ мозыс Матвейыд ливкйöдлö...
Шуйгавывсянь локтöны Матвей, ангел да мутияс.
МАТВЕЙ (дугдö ворсны). Чолöм-здорово, грешнöй ловъяс!
ПЕДЬÖ. Ачыд, Матвей, олан-вылан, мырсян-трудитчан!
МАТВЕЙ. Но-о, Сопрон Педьö?! Здорово, сё муса другöй! (Киасьöны.)
ÖДЯ. Ветлан-мунан, Матвей.
МАТВЕЙ На-на-на! Мирон Öдя?.. Закар Öстап гöтыр? Тэ — Öдюк?   (Матыстчö.)
ÖДЯ. Ме, ме, муса Матвеюшко! Кык во нин лоö Öстапкöд торьялöмлы. Ме кувлi во мысти тэ борын...
МАТВЕЙ. Танi тай уна важ тöдсаяс менам! (Киасьö.)
НАСТА. Дай ме на ещö танi, Матвей. Олан-вылан!
МАТВЕЙ. О, став Парма чурксаясыс тай танöсь, Наста али нö кодi? Тэ — Настук?  (Матыстчö.)
НАСТА. Ме, Матвеюшко, ме, сьöлöмшöрöй!
МАТВЕЙ (киасьö Настакöд). Здорово нö, здорово! Важ мусукъясöй вöлöмаöсь танi. Эстысь аддзылi Катша Марьяöс. Гажа тай тiянлы овныыд.
ПЕДЬÖ. Кор Антус узьö, ад гуранас сэки вöля эськö да.
МАТВЕЙ. А меным кыдзкö оз глянитчы танi. Пемыд дай мутиясыс мисьтöмöсь: сюраöсь, сьöдöсь, бöжаöсь... Бöр муна регыд татысь.
ÖДЯ. Кытчö нö кöсьян мутнны, Матвеюшко?
МАТВЕЙ. Муö, кытчö сэсся öнi мунан...
ПЕДЬÖ. Кыдзи нö, Матвей, татчö адас веськалiн?
МАТВЕЙ. Ас окотаысь, Педьö, ме татчö пыри. (Пуксьö джоджö.) Часлы нö, висьтала ставсö. Кулöм бöрын менö Марпа райö мöдöдлiс. Срокыс сэнi овны помасис и райсьыд менö бöр ыстiсны муö. А нинöм жö раяд абу. Нинöм вылö вежыд оз пет, - прöстö довъялан, некутшöм удж абу.
ПЕДЬÖ. Сэнi, кöнкö, долыда жö олöны?
МАТВЕЙ. Кодъяс?
ПЕДЬО. Морт ловьясыд — праведникъясыд да святöйясыд.
МАТВЕЙ. Эн нин казьтыв, Педьö, сэтчöс олöмтö. Кутшöм сiйö, трустö, олöм, -  некутшöм удж кö абу. Став праведнöйыс сэнi гырысь чина йöз: царьяс, князьяс да архирейяс. Прöстöй йöзыд, ми вок коддьöмыд, сэнi абу. Ме тай кыдзкö öшыбкаöн веськавлi жö-а... Дерт, сэтшöм «праведникъясыдлы» сэнi жмотвидзныыд позьö - удж вылö кесйöдны. Аддзылi ме сэтысь Петыр-Павелöс, Микайлö архангелöс, весиг Саваопöс.
ПЕДЬÖ. Кутшöмджыкöсь нö найö? Кöнкö, миян Антус кодьöсь жö скöрöсь?
МАТВЕЙ. Скöрöсь, дерт, да меным веськодь: Сюзь Матвейыд абу зэв полысь. Саваопыд меным весиг печикиктiс плешö.
ПЕДЬÖ. Лёк жö тай, сiдзкö... А мыйла тэ аслыс пель бокас он лöсышт?
МАТВЕЙ. Лöсыштöм доныс оз сулав. Муртса-муртса вермö ветлöдлыныс. Кучки кö öд — лязалiс дзикöдз, трустыд. Сэки эськö сэсся став райыс коли Саваоптöг. А ме чайта, регыд нин и ачыс кулö — öдва ним лолыс ветлö.
ПЕДЬÖ. А керувимъяссö да серапимъяссö эн сэнi дзигöдыштлы, Матвей? (Кодсюрö сералöны.)
МАТВЕЙ. Эг аддзыв некутшöм керувимöс ни серапимöс, а ангелъясöс ёна гажöдi, йöктыны и сьывны велöдi, ёна нин вöлi «Шондiбанöйтö» ливкйöдлöны... Этша пузувтыштi ме райтö! Сюрис эськö сэтысь меным öти ныв, - со тай. (Индö ангел вылö.) Да нинöм таысь. Баба вылö оз туй-а... (Серöктö.) Лэччигöн шыбитчыны пос вывсянь кöсйис да удитi кутны, трустöс, борд пöлöдыс да чеги борд пöлыс.
ÖДЯ. Вай, Матвеюшко, мыйкö ворсышт. Важöн нин эг кывлы ме тонсьыд ворсöмтö.
МАТВЕЙ. Ворсны, Одюк, пыр позьö, сигудöкöй менам пыр сьöрысь, весиг райын эг пуктыв некор. Петыр-Павел оз вöлi лэдз менö сигудöкнад раяс да, мыйöн шуи, мися, сигудöктöгыд ме ог и пыр, - небось лои лэдзны. Тi нö кутшöма танi пусянныд-мырсянныд?
ПЕДЬÖ. Прöстöй ворсöм ставыс, балуйтöм танi, Мат­вей...
МАТВЕЙ. Шуласны тайö вöлi: греншикъясыд пö сир пöртйын пусясны-пусясны да лоöны дзик ыж шег кодьöсь; сэки пö бара содтасны сирсö да выль пöв кутасны пуны... Сiдзкö, помтöг и мучитчöны адад...
ПЕДЬÖ. Прöстöй больгöм сiйö ставыс! Ми асьным ставсö и сöрам му вылын олiгöн ад йывсьыд. Шег кодьöдз кö öд пусян — дзикöдз сэки быран. Колö жö тайöс гöгöрвоны!
МАТВЕЙ. Тэ нö, Педьö, кутшöм грекысь татчö веськалiн?
ПЕДЬÖ. «Мытарство» вуджигöн тай бесъясыд крукалiсны — дöраыс бабалöн абу судзсьöма менö гуö сюйигöн.
МАТВЕЙ (сьöлыштö). Тьпу! Трасича! Гашкö, бабаыд медбöръя дöра помсö нин видзис-а!
ПЕДЬÖ. Дерт, медбöрьясö, кытысь нö öкмыс челядьнад унджыкыс.
МАТВЕЙ (Öдялы). Весиг и тэ, Öдюк, мыйыськö татчö веськалöмыд?
ÖДЯ. Ачыд тöдан, Матвей, мыйысь... Верöс сайö мунöм бöрын тай тэкöд кутчысьлiм — сыысь. Висьтасигöн попыдлы сы йылысь эг висьтав да...
НАСТА. А менö кык румка винаысь татчö сюйисны. Коркö тай, - помнитан, Матвей, - Ярö Кирö Ёгоркöд гуляйтiм? Кык румка öд ме сöмын и юи сэки!
ПЕДЬÖ. Эн на ылöдчы, Наста. Кык румка бöрад мьшкö, дерт на, вöлi... (Матвейлы.) Тöдан, Матвей, Öдя да Наста öнi, тэнад вотöдз, муртса косьö аз воны.
МАТВЕЙ. Мыйысь?
НАСТА. Ме бара некор косьöдзыд ог во. Öдя тай ниртчö-а...
ÖДЯ. Мый нö тэ бара бызгыня кутiн? Ме «ниртча»?! Ачыд тай...
ПЕДЬÖ. Со бара нин пиньö воисны. Тöдан кö öд, тэ вöсна, Матвей!
МАТВЕЙ (шензьöмöн). Ме вöсна! Мыйла?
ПЕДЬÖ (шпыннялö). Мыйла кыкнаннысö öтпырйö тэ кутлöмыд... Öнi некоднанныс оз тöдны, коднысö тэ тоныдджыка дзигöдлöмыд...
ÖДЯ (торкö). Дерт, менö. Менö öд, Матвей?
ПЕДЬÖ. Со тай! А Наста шуö: менö пö.
НАСТА (торкö). Менö на ёнджыкасö! Менö öд, Мат­вей?

МАТВЕЙ (сералiгтыр). Ок тi, бабаяс, бабаяс! Ставнытö öткодя ме радейтлi олiгöн. Не сöмын тэнö, Öдюк либö Настук, - быдöнöс вöлi любита: Катша Марьяöс, Опонь Марпаöс и Спира Матренöс, и ставнытö! Ёна ме, трустöй, и радейтлi коркö. Вай жö важ моз гажöдчыштамöй неуна танi. (Бринькнитö сигудöкнас.) Но вайö локтöй ставныд татчö: Педьö, Наста, Öдя. (Мутияслы.) А тi, мутияс, ветлöй да вайöдöй татчö Катша Марьяöс да Кирö Миколöс, Найö тшöтш матынöсь. Мед тшöтш гажöдчасны, абу öд найö бокöвöй йöз — Парма чуркйыеь жö.

Мутияс чиклясигтырйи öдйö мунöны шуйгавылö.   Найö ветлiгкостi пöртъясысь петöны Педьö, Öдя да Наста. Недыр мысти пырöны Микол да Марья мутияскöд.

МАТВЕЙ. Со тай воисны нин.
МИКОЛ. Пусигкостi мутияс кыскисны мыйлакö.
МАТВЕЙ.  Гажöдыштны ме тiянöс кöсъя «на прощанньö».
МИКОЛ. Кытчö нö нин бара мöдан?
МАТВЕЙ. Гортлань колö... Тырмас сэсся шландайтны!.. Некöн нинöм абу. Муын медся на бур! Но, вайö сьылыштамöй. (Тринькнитö снгудöкнас.) Мыйджык нö босьтныыс?
НАСТА. Мыйкö гажаджыкöс нин колö сьывны.
1-й МУТИ. «Шондiбанöйтö!
2-öд МУТИ. Вернö, «Шондiбанöйтö».
МАТВЕЙ. Вайö но сiöс сьыламöй. (Заводитö ворсны, сэсся сьывны, сы бöрся сьылöны ставныс.)

Шондiбанöй олöмöй да
Том олöмöй, том гажöй;
Том олöмöй, том гажöй да
Парма чуркйын вылöмöй.
Парма чуркйын вылöмöй да
Ловъя дырйи ворсöмöй.
Ловъя дырйи ворсöмöй да
Кытчö бара кольöма?

Кытчö бара кольöма да
Парма чуркйын кулöма.
Парма чуркйын кулöма да
Райö-адö волöма.
Райö-адö вöлöма да
Некöн абу повлöма.
Некöн абу повлöма да
Муса Матвей, Сюзь Матвей.
Муса Матвей, Сюзь Матвей да
Ыджыд аттьö-пасибö,
Ыджыд аттьö-пасибö да
Тэныд ворсöмыд вылö.

МАТВЕЙ (балябöсжсö гыжъялö). Аттö, трустъяс, кутшöмöсь тi вöлöмныд!.. Ме мöд ногöн кöсйи сьывны «Шондiбанöйтö, а тi асланьыд бергöдiнныд. Вайö мыйкö гажаджыкöс босьтламöй да йöктыштамöй сэсся.
МУТИЯС. Вайö, вайö! Антус узьö. (Чеччалöны, чиклясьöны.)
МАТВЕЙ. Часлы нö, тiянлысь адса сьыланкывтö босьтлам.  (Ангеллы.) Тэ тшöтш отсав сьывнысö.  (Тринькнитö, сэсся босьтчö ворсны да первой öтнас сьылö.)
Танi, танi — ад гуран,
Танi, танi — ад гуран.
Ставöн сувтöны кругöн, кутчысьöны  кияснас тадзи:  ангел,  мути; Педьö — мути; Марья — мутида с.в. Заводитöны йöктыны кругöн бергалiгтырйи. Матвей пукалö круг шöрас.

Ад гуран, гуран, гуран,
Ад гуран, гуран, гура-ан!
Лажгöдчылöны сэки ставныс.
МАТВЕЙ (öтнас):
Он и тöдлы — друг сюран,
Он и тöдлы — друг сюран.

СТАВНЫС (воддза моз):
Друг сюран, сюран, сюран,
Друг сюран, сюран, сюра-а-ая!
Сэсся заводитöны ставныс кыдзеюрö йöктыны, кокнаныс ёна зымгöны, горзöны.

АНТУС (друг пырö, лёкысла дрöжжитö):
Кутшöм танi лыбис шум?
Кодi торкис менсьым ун?
МУТИЯС (индöны шыяснас Матвей вылö):
Тайö ставсö танi панiс,
Тайö лэптiс? ыджыд зыксö...
АНТУС (Матвейлань матыстчö):
Тэнад дукыд адын мед эз вöв!
Бесъяс вылö пырысь-пыр жö сöв.
Кытысь локтiн - сэтчö öдйö бöр.
Нолтö, Матвей, тэрыбджьша вöр!
МАТВЕЙ. Эн повзьöдлы менö, сюра Антус. Ме öд абу полысь рöдысь!   Ме и тэнад тшöктытöг татысь муна. (Пöртьяслань горöдö.) Но, прöщайтлöй сэсся тi, Педьö, Öдюк, Настук, став Парма чурксаясыс. Кутшöм поклон ыстанныд гортаныд?
ПЕДЬÖ (пöртсянь). Висьтав зэв ыджыд поклон быдöнлы. Шу: бура олöны, мед оз шогсьыны!.. Регыд, шу, петны адсьыс кöсйöны, некутшöм удж абу да. Бур туй тэныд, Мат­вей!
МАТВЕЙ. Лок, бöрдысь ангелöй, мунам сэсся. (Мутилы.) А тэнö, сюрö-бöжа Матвейöс, ог босьт Парма чуркйö, йозсö повзьöддыны кутан.
АНТУС. Адсö сöмын страмитiн. Мун!
МАТВЕЙ. Меным ад кöть рай — öткодь. Муын кодь лöсьыд некöн абу. (Мунöны. Матвей босьтö сьывны да ворсны.)
Адö эг ме шедöдчы,
Гажа муö мöдöдчи.
Адын вöлöм вывтi дурк, -
Мед на гажа Парма чурк!
Занавес.

Нёльöд вöчöм
БÖР МУЫН
В О Р С Ы С Ь Я С:
М а р п а, дöва (Матвейлöн гöтырыс).

С т е п а н       Марпалöн челядь
А н н а       
З а к а р   О с т а п - Марпалöн жöник
Матвей- морт лов
Ангел.
Мунö видз вылын. Турун юръяс. Матысса юр бокас куран. Шуйгавылас тыдыштö зорöд йöр. Гажа гожся лун. Марпа, Степан да Анна лöсьöдчöны пажнайтны. Марпа пестерысь перъялö нянь, паньяс, мукöдтор.
МАРПА. Но, пуксьöй, Степук, Анук. (Ставныс пуксялöны.)
Веськыдвывсянь локтöны Матвей да ангел.  Морт ловтö да ангелöс  пажнайтысьяс оз аддзыны.

МАТВЕЙ. Буретш пажнайтны лöсьöдчöны. (Сувтöны турун юр бердö.)
МАРПА (пернапас чöвтö). Вошйы да сибöдчы, Матвеюшко! (Степан да Анна тшöтш чöвтöны пернапас да ко­рöны вошйыны батьсö.)
МАТВЕЙ (ангеллы). Аддзан, кутшöм миян, коми йöзыдлöн, модаыс. Кулöм мортöс вошйöдöны сёйны да юны, быттьö збыль кулöм бöрын сёйны колö...
МАРПА. Пажнайтам да сэсся чöвтны кутам. (Видзöдлö вывлань.) Луныс талун кутшöм мича.
СТЕПАН. Ми Аннакöд, мамö, юр ваявны кутам.
МАРПА. Верманныд кö, ваялöй бара.
СТЕПАН да АННА (тшöтш.) Вермам, вермам! Сьöкыд-джыкъяссö кык пельö юкöмöн ваям.
МАРПА. Ветлöй, ветлöй МАТВЕЙ. Со öд кутшöм зiльöсь Сюзь Матвейыдлöн челядьыс быдмöны! Дзик жö батьыс кодьöсь лоöны.
АННА. Ми Степанкöд Катша вöрö оз вотны ветлам, мамö.
МАРПА, только энö ылалöй, колö чöвтны талун. Он öд тöд, гашкö, зэрмас...
МАРПА (дугдö сёйны, чöвтö пернапас). Но, слабог, бара на ен вердыштiс...
МАТВЕЙ. Со öд, оз гöгöрвоны весит, кодi вердiс найöс. «Ен» пö... Ен ни чöрт ни йöзтö оз вердны. Ме тöда нин онi. Ачыд кö уджалан - мырсян, и кынöмпöтыд сюрö! Ме öд ловъя дырйи татшöм жö енлы эскысь вöлi..
СТЕПАН (Анналы). Лок öдйöджык озтö вотны котöртлам.
МАРПА. Ёна дыр эн ветлöй, мед удитам жö помöдзыс чöвтны.
СТЕПАН. Огö дыр. (Котöрöн мунöны шуйгавылö. Мат­вей дыр на бöрся видзöдö.)
МАРПА (турун идз босьтö да пиньсö весалö). Сьöкыд жö эськö посни челядьнад страдуйтны, да мый сэсся керан... Коймöд во нин Матвей менам абу. (Ышловзьö.) Кыдзи бурджык лоö, ачым ог тöд.— Мунны абу Öстап саяс? (Думайтö.)
МАТВЕЙ (чуймö). Но, трустö! (Тувкнитö ангеллы бокас.) Кывлiн, мый шуис? Öстап сайö лöсьöдчö менам Марпаöй мунны! Закар Öстап сайö! Сё трустö робота! Абу жö колöма кувны да. Мый сэсся öнi ме верма вöчны? Кутны он вермы, торкны некыдзи - кос пöгиб!.. Райö эг инась, адö эг жö инась, муö вои дай танi нинöм ог вермы керны... Омöль жö морт ловлы кулöм бöрад шöйтны. Кытчö ме öнi инася? Дзикöдз нинöм вылö ог шогмы!
МАРПА. Сiдзсö эськö Öстапыд шань да... Матвей, гашкö, сэнi пондас лöгавны. Кымынысь ме корлi, мед, мися, кöть öтчыд вöтöн аддзыла да юала та йылысь. Да öд некор на вöтöн эз петкöдчыв. Ог тöд, мый вöчны...
МАТВЕЙ. Мöдарö кö шуны, дöваыдлы посни челядьнад сьöкыд жö овныыд. Кыдз эськö та ногöн, ангел?
АНГЕЛ. Ме ногöн кö, мед мунас, код сайö аслыс окота.
МАТВЕЙ. А Закар Öстап саяд эськö позьö, сöмын öд сылöн куим посни челядь...
Пырö Öстап. Сера дöрöма, вöня, мышкас пестер, пельпом вылас тöбöм
косаяс.
ÖСТАП. Онö на гортаныд мöдöдчöй?
МАРПА. Водз на да... Тэ нö гортад нин?
ÖСТАП. Гортö моз нин.
МАРПА. Миян со чöвтан на коли, кызь нёль юр... Колö эськö талун эштöдны жö кыдзкö.
МАТВЕЙ. Жöникыд отсалас чöвтныыд.
ÖСТАП. Колö, дерт. Час жö, ме тэныд отсышта, Марпа. (Косаяссö пуктö, пестерсö пöрччö. Ачыс пуксьö.) Ытшканыд менам некытчö на оз пышйы...
МАРПА. Сё пасибö тэныд, Öстап. Челядь помсьыд этша на отсöгыс-а...
ОСТАП. Час, куритча да чöвта тэныд. (Корсьö вöнь костсьыс  табак кöшельсö.)
МАТВЕЙ. Ак, ерöмакань, кутшöм окота эськö меным тшöтш куритчыныыс да... Он босьт!
Радлiтыр локтöны Степан да Анна, оз вайöны.
ÖСТАП (гöгöр видзöдö, сувтлö да бергалö). Трасичаыд, абу тай нö кöшельöй! Усьöма, тыдалö, локтiгöн. Куритчытöгыд делö лоö уджавнытö. Вай, Марпа, ыстыв челядьтö, гашкö, аддзасны...
МАРПА. Нолтö, челядь, котöртлöй, оз-ö кыськö Öстап дядьыдлöн кöшельыс сюр.
ÖСТАП. Татi веськыда ме локтi - Катша вöр вомöн да Кузьма Ёгор видз вывтi… Но оз кö öд сюр, абу кутшöмкö зарни ёкмыль.
Степан да Анна мунöны.

МАТВЕЙ. Мудер öд, другö, Öстапыд.,. Табакыс аслас картузын, а челядьöс корсьны мöдöдiс. Регыд заводитас сэсся корасьны, аддзылан вот...
ÖСТАП (матыстчö Марпалань). Но, мый нö, Марпа? Мыйкö нö думайтiн эн на?
МАРПА. Сы йывсьыд? Ёна нин, Öстап, думайтi..
ОСТАП (пуксьö). Вай нö пуксьыштлам да висьтав... Мый нö, мунан он?
МАРПА (пуксьö). Талунöдз на, Öстап, ме ог вöлi лысьт веськыда кыв шуны — пола вöлi кыдзкö...
ÖСТАП. Мыйысь, кодысь полан? (Марпа синъяссö увлань лэдзö.)
МАТВЕЙ. Меысь, дерт...
МАРПА. Сiдзи... Мися, гашкö, гашкö, думайта вöлi, Мат­вей поконик лöгасяс...
ÖСТАП (серöктö). Ка-ка-ка!.. Куим во нин кулöмыслы, да кыдзи сiйö лöгасяс?
МАТВЕЙ. Дерт жö. Кулöм мортыд этша нин лöгасяс.
МАРПА. Тэ нö, Öстап, некор он казьтыв Öдятö? Оз и усьлы дум вылад?
ÖСТАП. Сiдзсо эськö веськодь да, уджалысьыс абу-а. Сэсся челядьöй на посньыдöсь. Сы вöсна и колö выльысь гöтрасьныыс. Но, мый но сэсся, Марпа, он шу кодарöкö? (Шыбитö юрсьыс картузсö, сэтысь аддзö табак кöшельсö.) Но! Картузын вöлöма кöшельöй! Прöстö и мöдöдам челядьтö. Но мед ветласны миян сёрнитiгкостi.
МАТВЕЙ. Тэ öд сы вöсна и ыстiн найöс...
ОСТАП. Висьтав сэсся, Марпа, медбöрья кывтö.
МАРПА. Ме öд, Öстап, гöгöрвоа жö ставсö: тэнад гöтырыд абу, посни челядькöд овны сьöкыд. Керка гöгöр некодлы видзöдны, идрасьны, песласьны, пуны-пöжавны. Дерт, быдлаö мужикыдлöн оз сибав киыс... А менам сэсся олöмöй сэтшöм жö дай — ог жö вермы быд мужичöй уджсö вöчны. Пыр лоö йöз дiнö шыасьны.
ÖСТАП. Дерт жö, мужиктöг он вермы став овмöснад бергöдлыны.
МАРПА. Сiйö тай и шуа ме... Меным дöва юрöн сьöкыд. Тэныд бара жö дöвечыдлы овны делö, - лоö нин кыдзкö лöсьöдчыны, буракö.
ОСТАП (нимкодя). Важöн нин мед тадзи шуин... (Ма­тыстчö Марпа дiнö.)
МАТВЕЙ. О-о!.. Воис сьöлöм вылад!..
Öстап чигарка гартö, куритчыны лöсьöдчо.
МАРПА. Гашкö, эськö важöн нин шуи, да пола, мися, вöлi Матвейысь. Унаысь нин ме кевмылi водiгъясöн, мед, мися, вöтöн аддзыла да юала сылысь: оз-ö лöгавны кут тэ сайö мунöмысь. Сэсся талун вöлисти поконикöс аддзылi. Танi!.. Пажын бöрын сутш кежлö ойбыртлi дай вöтася: Матвейкöд конкö зэв гажаинын гуляйтам, менам быттьö кык жöник: тэ да Матвейыд... Быдсяма вöтыд жö овлö. Ме быттьö ныв на. Матвей быттьö менö и коралö... Ме и шуа сылы: ме, мися, Öстап сайö муна. Сiйö весиг кыв оз шу меным паныд, сöмын зэв жугыля кыдзкö видзöдлiс ме вылö дай шуис: аслад вöля пö, Марпа, код сайö мунан. Сэс­ся челядь чуксалiсны менö... Ме чайта, Матвейыд нарошнö меным петкöдчылiс. Висьтавны кöсйис, мед ме тэ сайö му­нöмысь эг кут повны.
МАТВЕЙ. Эг на сöмын та понда... Ме тэныд, Марпа, со мый вöсна петкöдчылi: мед тэ ас вежöрнад олiн, мед эн верит, быттьö кулöм морт вермö ловъяяслысь олöмсö торкны...
ÖСТАП. Сiдзкö, Марпа, мунан?
МАРПА. Мый нин сэсся керан, муна...
ОСТАП (кутö Марпаöс сьылi гöгöрыс, шыбитö чигаркасö). Атгьö, муса Марпуш!..
МАТВЕЙ (ангсллы). Со тай, со, аддзан, мый кутiс вöчны? Ме татшöм жö вöвлi. Ещö окалас на дай...
АНГЕЛ. Кытчö но сэсся, Матвей, ми мунам?
МАТВЕЙ. Быдлаö, мед некöн эг вöлöй!.. Нинöм нин абутöмъясыдлы и шöйтныыс! Кулöм бöрад öд некод некöн оз ов. Ловъя дырйиыд колö красуйтчыны. Лок, мунам, ку­сам. Бырöм бöрад бöртö он нин ло!..
Мунöны    шуйгавылö,  Матвей   сигудöксö    пельпом    вылас    пуктö. Веськыдвывсянь пырöны Степан да Анна.
СТЕПАН. Ме чайтi, тi чöвтанныд... (Öстап эновтö Марпаöс.)
ÖСТАП. Чöвтам на... Кöшельöй сюри.

З а н а в е с.

 

 
Корткеросская Центральная библиотека им. М.Н. Лебедева. 2014 год.
Республика Коми, Корткеросский район, с. Корткерос, ул. Советская дом 187, lebedevlib@mail,ru
8(82136) 9-24-80. 9-98-16.