Перейти к разделу.

 

Алка да авка

Садьмис Алка, а чумын некод абу. Весиг мамыс кытчöкö петöма. Дерт, кöнкö, стада йирсянінö ставöн мунісны. Öні, тулыснад, энь кöръяс заводитісны пиянасьны. Стадаын быд лун чужö уна дас кöрпи. А первойсö найö нэриникöсь на, öдва-öдва сулалöны кок йылас. Вот и лоö кöр видзысь пастукъяслы лун и вой ноксьыны стада дінын.
Алкалы эз жö сэсся узьсьы. Сійö петіс кöр куысь вурöм шоныд шебрас улысь, пасьтыштчис да котöртіс ывлаö. А сэні сэтшöм гажа! Енэжын дзирдаліс яр шонді, и сылöн югöръясыс мичаа ворсісны чумгöгöрса лыдтöм-тшöттöм тыясын. Тыяс шöрын суналісны юсьяс, дзодзöгъяс, уткаяс, кодъяс воисны татчö лунвылысь чужтыны да быдтыны пиянсö.
Алка кытшовтіс чум гöгöрын сулалысь дадьяс дінті, кöні видзöны сёян-юан да разнöй кöлуй. Тані мамыс эз жö вöв.
«Но и мед, - думыштіс нывка. – Коркö öд локтасны». Ачыс пуксис дадь вылö, кутіс видзöдны помтöг-дортöг шыльквидзысь тундрасö. Алкалы вит арöс нин, сійö немторйысь оз пов. Бать шуö, мый кык во мысти Алкаöс, кыдзи и Федя воксö, кольöдасны сиктö, сетасны велöдчыны школа-интернатö.
Алкалы эз ковмы дыр виччысьны бать-мамлысь воöмсö. Неыджыд мыльк сайсянь друг тыдовтчис кöра додь, кежис чумлань. Сы водзвылын Буско да Катшыс котöртöны.
-  Тэ, мада, садьмин нин? - ылісянь на шыасис мам.
Алка уськöдчис локтысьяслы воча, нюжöдліс кисö понъяслы, сэсся кутыштліс мамсö, уськöдчыліс батьыслы сывъяс.
-  Мыйла вайöдінныд? - индіс Алка даддьö водтöдöм кöр вылö.
- Висьмис,- шуис мам. - Колö сійöс бурдöдны. Мед чум дорын олыштас.
-  Иван дядь лечитас, - эз повзьы Алка.
Кык сюрс кöр пытшсьыд кодкö да кодкö век нин висьмывлö, а бригадир Иван дядь юкталас лекарствоясöн, и найö бурдöны.
-  А ещö даддяс со коді эм, - мам вештыштіс дöра пласт да индіс Алкалы ичöтик еджыд кöрпи вылö.
- Ой, кутшöм мича! - нывкалöн быдöн топавліс лолыс нимкодьысла. А мый, öд стадаын зэв гежöда овлö татшöм  кöрпиыд. Пöшти ставыс чужалöны пемыдвижöсь, а тайö со тöвся лым кодь еджыд.
-  Менам тайö лоас, бать. Менам öд?
- Тэнад, Алка, тэнад, - нюмдіс бать да кутыштліс нывсö. - Тэ шуда, сійöн и чужис тайö еджыд кöр-пиыс.
-  Донаöй тэ менам, мусаöй, - уськöдчис Алка кöрпи дінö, заводитіс малавны сылысь небыдик гöнсö, пельяссö, окавны кымöссö. - Тэ, мадаöй, тэ, югыд шондіöй, - ыдждöдлö быдсяма кывъяснас. -Тэнад öд кынöмыд сюмалö... йöв колö.
Мам дасьтіс сулеяö йöв, зэвтіс нёнь, сетіс Алкалы: вердышт пö. Кöрпи чöскыда чупкöдіс: нёньсö, меліа видзöдіс чöдлач кодь синъяснас нывка вылö.
Колис некымын лун. Еджыд кöрпи зумыдджыка нин сувтіс кок йылас, пондіс котравны.
-  Вай ми тэкöд мачöн ворсыштам, - гöгралö сы дінын Алка. И кутшöм любö лоис нывкалы, кор еджыд кöрпи вöрзьöдіс нырнас мачсö, и мачыс тюрис чум дорсянь увлань.
-  Вай ещö, вай ещö! - нимкодьпырысь шуалö Алка.
-  А кыдзи нимыс тэнад кöрпилöн? - юасьны кутіс Иван дядь.
Нывка думыштчис. Збыльысь öд? Выдöнлöн эм ним, весиг понъяслöн, а кöрпилöн абу.
-  Кыдзи эськö нимтам? - юасьö Алка.
-  Авкаöн, - шуö мам. - Зэв мича ним. Тадзи тундраын шуöны кöрöс, коді велалö овны чум дінын.
-  Авка! Авка! - кутіс чеччавны нывка. Сылы зэв ёна воис сьöлöм вылас тайö нимыс, öд сійö пöшти аслас кодь жö.
Та бöрын ичöтик Алкалы ещö на мусмис едж­ыд Авка. Мусмис сэтшöма, мый  овнысö сытöг оз вермы. Велаліс чум дінö и Авка. Кöть нулан стадаö, мукöд кöр дінö, бöр локтö.
- Тані сылы гажаджык, - нимкодясьö Алка.
Но, дерт, эз сöмын гажлун кыскы йöз дінö еджыд кöрпиöс. Тані сылы сюрлывлö и чöсмасьыштны, и позьö дзебсьыны öвада дырйи бипурса тшын сайö.
Öтчыд Алка кылö ун йывсьыс, кыдзи кодкö вöрöдö сылысь кисö. Вöлöмкö, пырöма чумö Авка да нюлö сылысь кисö, тшöктö чеччыны. Гажыс, буракö, бырöма.
-  Тöдан мый? - Алка кутіс Авкаöс сьыліöдыс. - Ме козьнала тэныд алöй ленточка. Сійöс меным вайліс Федяным, кор тöвнас воліс каникул вылö.
Нывка öдйö чеччис вольпасьысь да кöрталіс алöй лентасö Авкалы сьыліас. А кöрпи кутіс нювны Алкалысь кисö, быттьöкö аттьöаліс гöснечсьыс.
Тадзи и кутіс ветлыны Авка алöй лентаöн.
Но нем виччысьтöг омöльтчис поводдя, тундра весьтö öшйисны сьöкыд руд кымöръяс, заводитіс шливгыны-зэрны. Еджыд ру пытшкö вöйис чумныс, дас воськов сайысь немтор он аддзы. Шогсьö Алка. Татшöм пöранад некытчö он пет. Пукалö сійö чумын, отсалö мамыслы пусьыны да блин пöжавны. Кыкöн виччысьöны пастукъясöс чай юны. Найö, дерт, и кöтасисны нин, и кынмисны.
Бать да Иван дядь локтісны сöмын рытнас. Кыкнанныс зэв мудзöсь, зумышöсь.
- Мыйкö лоис? - пыр жö казяліс мам.
-  Лёк поводдяыд дырйи миянöс ускöттьö суис, - ышловзис бригадир, сэсся содтіс: - Мыйтакö кöр торъяліс стадаысь...
- Авка тшöтш?
Бригадир жугыльпырысь видзöдліс нывка вылö, но нинöм эз шу.
-  Кöні Авка? - ещö ёнджыка повзис нывка.
-  Авкаыд вошис жö, - шогпырысь шуис Иван дядь. - Но тэ эн майшась, ми аддзам...
Нывка уськöдчис кöр куяс вылö да нораа бöрддзис. «Колöма зэригас видзны сійöс чумын, - майшасис Алка. - Эськö эз вош. А öні сійöс вермасны кöинъяс джагöдны...»
-  Эн бöрд, Алка, - малыштіс нывкаöс батьыс. - Кутам корсьысьны вежон чöж, а Авкатö тэнсьыд ми корсям.
Но Алкаöс эз вермыны бурöдны некутшöм кывъяс. Сійö весиг эз ужнайт. Бöрдöмсорöн пöрччысьтöгыс унмовсис небыдик кöр куяс вылын. И весиг вöтнас эз вешйыв син водзсьыс лым кодь еджыд Авка.
- Чеччы, нылук, пальöдчы, - кыліс Алка батьыслысь чуксалöмсö. - Чеччыв жö!
Алка садьмис и аслыс оз эскы: сы вольпась дінын сулалö Авка да меліа видзöдö сы вылö. Нывка тэрыба кутіс сійöс сьыліöдыс, топöдіс морöс дінас, окыштіс. Сöмын эз вöв алöй ленточкаыс, вошöма.
- Авка! Авка! - пöся шуаліс сійö. - Локтін? А менам öд сэтшöма гажöй бырис... Öні  ме тэнö некытчö ог лэдз. Тэ менам донаöй,тэ менам мичаöй... А ленточкаыд вöсна эн шогсьы! Менам Федя ещö на ваяс, и ме сэки бурджыка кöртала тэнад сьыліö!

(Коми челядьлы антология : Мöд небöг. – Сыктывкар, 2010. – С. 315-319.)

 

 
Корткеросская Центральная библиотека им. М.Н. Лебедева. 2014 год.
Республика Коми, Корткеросский район, с. Корткерос, ул. Советская дом 187, lebedevlib@mail,ru
8(82136) 9-24-80. 9-98-16.