Перейти к разделу.
Уналöн вежöрын сiйö колис бур мортöн
Тавося рака (март) 6 лунӧ тырӧ 100 во И.В. Изъюровлӧн чужӧмсянь. Иван Изъюров чужлӧма 1910 вося рака 6 лунӧ Кӧрткерӧс районса Позтыкерӧс сиктын. Чужан сиктас начальнӧй школа помалӧм бӧрын сійӧ велӧдчӧма Сыктывкарса мӧд тшупӧда школаын. 1927 восянь том морт босьтчӧма уджавны Коми книга лэдзанінын. Тӧдмасьӧма коми гижысьяскӧд, уна лыддьысьӧма да ачыс босьтчӧма гижны висьтъяс да кывбуръяс.
1926 вося сора (июль) 24 лунся «Коми сикт» газетын Изъюр Иван ним улӧ саймӧдчӧмӧн И.В. Изъюров йӧзӧдӧма «Стареч» висьт (медводдза гижӧд). Надзӧникӧн кыптіс сылӧн гижан сямыс и кутісны петны тӧдчанаджык гижӧдъяс. 1932 воӧ йӧзӧдсьӧ «Тималӧн бригада» повесть. 1934 воын том мортӧс примитісны Сӧветскӧй Союзса гижысьяслӧн котырӧ, а мӧд вонас петіс «Шуд» «колхознӧй» висьт чукӧр.
воын гижысь-прозаиклӧн йӧзӧдсьӧ «Тималӧн бригада» повесть. 1934 воын том мортӧс примитісны Сӧветскӧй Союзса гижысьяслӧн котырӧ, а мӧд вонас петіс «Шуд» «колхознӧй» висьт чукӧр. 1936 воын гижысь-прозаиклӧн вӧлі йӧзӧдӧма нӧшта ӧти удж - «Доменьлӧн мыж» повесьт.
А сэсся вӧліны вошӧм вояс... 1937 вося йирым (октябрь) 8 лунӧ И. Изъюровӧс пуксьӧдісны. Мыжтӧг мыждісны да йӧртісны гижысьӧс дзескыдінӧ 3 во кежлӧ. Сійӧ пукаліс Воркутаын, сӧвтіс баржаясӧ из шом. 1940 воын Иван Васильевичӧс лэдзисны вӧля вылӧ. Кыдзи «народлӧн враг» Изъюров эз вермы гижны, сійӧ босьтчӧ уджавны бухгалтерӧн Сыктывкарса горпищекомбинатын.
Великӧй Отечественнӧй война воясӧ И.В. Изъюров вӧлі пехотинецӧн, миномётчикӧн, связистӧн, воюйтіс 1942 воӧдз Карельскӧй да Мурманскӧй фронтъяс вылын. Ӧттшӧтш йӧзӧдліс висьтъяс да очеркъяс «Во славу Родины» да «Часовой Севера» армейскӧй газетъясын. Ставсӧ война воясӧ гижысьлӧн вӧлі йӧзӧдӧма 30 гӧгӧр висьт да очерк.
Фронт вылын вӧліны И.В. Изъюровлӧн и ичӧтджык вокъяс: Андрей да Василий. Бӧръяыс пӧгибнитіс 1944 воын.
Помасис война, а Рӧдина мездысь-фронтӧвик Иван Изъюров пыр на кольлі «народлӧн врагӧн». Сӧмын 1956 воын И.В. Изъюровлысь бур нимсӧ вӧлі бӧр бергӧдӧма.
Дыр кад Изъюров уджаліс «За новый Север» газетын, гижысьяс котырын, Сыктывкарса телевидениеын. Сійӧ ёна ветлӧдліс республика пасьта, вӧлі уна пельӧсын, аддзысьліс уна йӧзкӧд, гижис висьтъяс, повесьтъяс, очеркъяс. Ӧти бӧрся мӧд сылӧн петавлісны книгаяс: «Кор дзоридзалӧ льӧм», «Эжва йылын», «Лун заводитчӧ асывсянь», «Том олӧмӧй», «Судзӧд меным ӧшкамӧшка», «Салдатлӧн туй» да мукӧд.
1979 воын В. Савин нима Коми республикаса драмтеатр дасьтіс да петкӧдліс «Морт коли ӧтнас» гижысьлӧн пьеса серти спектакль.
Иван Изъюровлӧн гижӧдъясысь ми аддзам коми сиктъясын олӧм-вылӧмсӧ да сэтчӧс йӧзсӧ, водзӧ вылӧ мӧвпъяс - тӧждысьӧмъяссӧ да унатор на, мый кольӧ югыд серпасӧн и вежӧрад и сьӧлӧмад.
Коми литература сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай пуктӧмысь Иван Васильевичлы сетӧма Коми АССР-ын искусствоса заслуженнӧй уджалысьлысь ним да И.А. Куратов нима Государственнӧй премия.
Кувсис нималана гижысь 1995 вося тӧв шӧр (январь) 24 лунӧ. Сылӧн гижӧдъясыс кольӧны миянкӧд. А асьсӧ И.В. Изъюровӧс йӧз дыр на казьтыласны, кыдзи шань да бур мортӧс.
Галина Микушева
Небдiнса литературнöй музейöн веськöдлись
Звезда. - 2010. - 2 марта. - № 22
