Перейти к разделу.
Александра Петровна Мишарина
(1946)
Пожӧма ягъяс, кыдз пуа расъяс пыр шлывгӧ-визувто Висер ю: кӧні кывтӧ вӧляысь, кӧні ю изъясӧ люкасьӧмӧн гызьӧ-тойласьӧ водзлань, кытчӧдз оз пыр Эжва-мамыслӧн веськыд сойборд улас. Ю кузя катігӧн медся водз воӧ Ыджыдвидз (Большелуг) сикт.
Кӧрткерӧсскӧй районо пырысь тайӧ сиктас и чужис А. Мишарина. А. Ванеев серти, коми литература историяын тодчана поэтесса.
Со кыдзи ачыс пасйӧ аслас челядьдыр олӧм йылысь: «Быдмылі ме зонпоснияс пиын, нывкаяс моз аканьӧн эг ворс». Сиктӧй менам, менам ичӧт Рӧдинаӧй, - ыджыд Рӧдиналӧн медся дона да бур юкӧн. Тані ме медводдзаысь воськовті школа порог вомӧн, а сэсся медводдзаысь пыри классӧ учительницаӧн».
Челядьдырся муса Висер юыс, сэтчӧс мылькъяс да сёнъяс, сэтӧн медводдзаысь казявлӧм асывъяс да енэж кодзувъяс, медводдзаысь мӧвпыштчылӧмъяс, сэтчӧс йӧзкӧд шоныд йитӧдъяс - ставыс тайӧ ышӧдіс том поэтессаӧс, ceтic подув сылон творчестволы, визувлун кывбуръяслы. Вот та йылысь поэтесса гижӧ
«Вежны позьтӧм му» кывбурын:
...Чужан сиктӧ лэба вӧръяс вомӧн,
Бурджык места вылӧ веж оз пет.
Сӧмын сыкӧд лоа нэм чӧж томӧн,
Сытӧг уджад бурсӧ ме ог сет.
Шӧр школа помалӧм бӧрын Александра Мишарина пырӧ велӧдчыны сыктывкарса И. А. Куратов нима педагогическӧй училищеӧ. Taнi ciйӧ заводитӧ гижны кывбуръяс, петкӧдлӧ кывбур чукӧра тетрадьсӧ Г. Юшковлы, коді ышӧдӧ том нылӧс гижны водзӧ.
Училище помалӧм бӧрын А. Мишарина уджалӧ рӧднӧй сиктын. Челядькӧд уджалӧм сетіс позянлун зэв стӧча ббӧрынджык гижны сиктса посни войтыр йылысь сьӧлӧмӧ пыран кывбуръяс:
Сиктса челядь котырӧй,
Пармаса ныв-пиянӧй,
Видзвывса яр дзоридзьяс,
Радейта ме тіянӧс.
Кӧмтӧм кока войтырӧй,
Зорӧд дорӧ верзьӧмон
Турун юръяс ваялад,
Панласьӧмӧн, вензьӧмӧн
Пажын кадӧ лӧзӧдтӧдз
Ваысь онӧ петалой.
Сёйны пуксяд - вӧвъяслы
Няньсӧ джынсӧ сеталад.
Чужан мулысь аслыссикас образсӧ восьтӧмыс — быд поэтлӧн медшӧр мог. Ассьыс ыджыд радейтӧмсӧ Коми му дінӧ поэтесса висьталӧ неыджыд кывбуръясын, кӧнi кылӧ муслун и сӧстӧм сьӧлӧмӧн да мӧвпъясӧн сы дорӧ сибӧдчӧм, и зумыш кадсӧ мелі синъясӧн аддзӧм, и ясыда сувтысь тӧдса серпасъяс.
Зарниӧй менам, донаӧй менам,
Меным тэ помасьтӧм бур.
Муна кӧть ылӧ, сьӧлӧмой кылӧ,
Бурджыкыс тэысь оз сюр.
Этшаысь шаньӧн овлан кӧть аньӧй,
Лёкӧн ме некор ог шу.
Мичаӧй менам, сьӧлӧмшӧр менам,
Муса тэ мен, Коми му.
(«Зарниӧй менам»)
Рӧднӧй мулы жӧ сиӧма «Коми муӧй, сьӧлӧмшӧрӧй» кывбур, кӧні нимас нин сувтӧдӧ «Сьӧлӧмшӧр» кыв, коді зэв лӧсялана комияслӧн сёрниын. Кывбурсӧ тэчӧма аслыссяма, поскӧс моз: лыддьысьысьыс быттьӧ лэччӧ парма чурк вылысь. Ciйӧ мунӧ вӧрӧд, ягӧд, эрд вывті, а водзысь аддзӧ видзьяс, нюръяс, тыяс, ю. Сылы паныдасьӧны тшӧкыд расъяс, винёв кыдз, чукыльӧсь ордым. Ciйӧ казьтылӧ, кутшӧм овлӧ тайӧ муыс тӧлын, арын, мӧвпалӧ мыйӧн ciйӧ озыр. И дзик ю дорас, сэні, кысянь некытчӧ нин лэччыны, сылы окота копыртчывны ас мулы да медбур кывъясӧн висьтавны сылы ciйӧс радейтӧм йылысь:
…Коми муӧй,
Сьӧлӧмшӧрӧй,
Менам куслытӧм
Любовь.
Выль образъяс, лӧсьыд пейзажъяс артмӧмаӧсь А. Мишариналӧн уна кывбуръясын.
Кӧч бӧж кузьта гожӧмӧй,
Колин, быттьӧ вӧт,
Ветлӧдлан тай чожа зэв,
Эг и тэысь пот.
Войяс зэв нин пемыдӧсь,
Оз нин мургы гым.
Регыд кутас лэбавны
Кӧч пель пасьта лым.
Асъя кыа югыд кыӧ.
Турдӧм тӧлысь кельдӧ. Чӧв.
Кӧнкӧ ар на,
Коми парма важӧн лымъя, важӧн тӧв.
Октябрь бӧрысь ноябрь тӧлысь
Локтӧ еджыд пасьӧн пыр.
Вевттьӧ муяс, дорӧ юяс, зонпоснилы дасьтӧ кыр.
Кырыс дась нин, быттьӧ праздник,
Вашмунӧма ичӧт зон, потшӧс вылын мича дзоридз –
Кумач морӧса лӧнь жонь.
Ёль
Веж бадь увті гусьӧн ичӧт ёль
Ас йывсьыс дзик некодлы эз доль,
Сӧстӧм васӧ ассьыс лӧня нуис,
А ӧд сыысь артмис ыджыд юыс.
Поэтесса чужан пельӧслӧн серпасъяс пыр кужис уна бур, мича кыв шуны мортлӧн медся пӧсь чувствояс йылысь. Тайӧ и «Сувтны эськӧ пелысьӧн», «Кӧсйи тэнӧ вунӧдны», «Эз эськӧ шондіыс тадзсӧ нюмъяв» да мукӧд. Поэтесса олӧ да уджалӧ Сыктывкарын. Сылӧн петавлісны торъя книгаясӧн и гырысьлы, и посни войтырлы лыддьӧм вылӧ кывбуръяс.
Нюмсера кывбуръяс
Bopciгам
Воис рыт, и бара скачӧн
Петі йӧрӧ ворсны мачӧн,
Чеччалігад усис гачӧй —
Петтӧдз кизьсӧ вури ачым.
Петук сорс
Петяӧн кӧть оз и шуны,
Петук сорс ним лоӧ нуны.
Сідзсӧ нимӧй менам Ваня,
Узигон и ола шаня.
Кӧсъя быдмыны
«Ньӧжйо быдмо, медся ичӧт, -
Дэльӧдӧны, - видзӧд, видзӧд!»
Пӧчӧ сьӧлӧм сетӧ меным:
Зэр улӧ пӧ колӧ тэныд.
Быдман тшак моз, он и тӧдлы,
Оз ло посни миян рӧдным...
Пунегова, Л. А. Пособие войтырлы коми литература йылысь. – Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1993. – С. 160-163. – Пер. загл.: Писатели Коми – дошкольникам.
