Перейти к разделу.
Катшасинъяс
Аддзывлінныд-ӧ ті сэтшӧм дзоридзьяс, кодъяс лӧнь гожся войӧ югъялӧны кельыдлӧзӧн рӧмӧн? Эн аддзывлӧй? А ме аддзывлі. Аддзылі эг видзьяс вылысь, а вӧрысь. Видзӧда би киньӧн дзирдалысь катшасинъяс вылӧ, и аслым ог эскы... Абу мойдкыв тайӧ, збыль.
Ветлі лун куим сайын кусӧдӧм вӧрса пӧжар местаӧ. Кытшовті сьӧд пӧимӧдз сотчӧминсӧ, абу-ӧ кольӧмаӧсь тшыналысь вутшъяс да кодзувкоткаръяс. А кор гӧгӧрвои, мый ставыс куслӧма лючки-бура, рыт кежлӧ ме воӧдчи аслам вӧралан керкаӧ. А гортӧдзыс ылын. Сэні и... узьыштны войсӧ да. аскинас выль вынӧн восьлавны гортлань.
Вӧр керкаӧ вон сёрӧн нин. Нуръясьыштӧм бӧрын рытъя кыалӧн кусіны медбӧръя чусалысь югӧръяс. Сьӧкыд унмӧн ойбыртчис тшӧкыд пожӧма вӧр. Кысянькӧ шыасьліс ылавлӧм кӧк да бӧр тшӧкмуніс. Ломтыштлӧм горъя пач сайын кышӧдчисны шыръяс. Найӧ шпорӧдчисны бумагзторъясӧн, кытчӧ ме гартыштлі выялӧм нянь шӧрӧм да шыбиті мӧдысь кежлӧ пач ломзьӧг пыдди. Кольыштӧм нянь крӧшки торъяс вӧсна посньыдик зверъяс тышкасисны да чирзісны. Найӧс кывзігӧн ли, мый ли, узьны эз вӧв окота, кӧть эськӧ и зэв ёна мудзи. Шоныд нар вылын черъялыштӧм бӧрын петі ывлаӧ, куритчигмоз кывзыштны узьысь яглысь войся шыяссӧ.
Ывла вылын дӧзмӧдчисны тінь- гысь номъяс. Чегышті ляпкыдик кыдзлысь туган йывсӧ да мыр вылӧ пуксьӧм бӧрын тэрмасьтӧг понді ӧвтчыны номъясысь.
Нюрладорсянь шыаліс чирӧм гӧлӧса квайтпалич. Эзысь гӧлӧссӧ сылысь креставліс варов истанлӧн тэрыба сьылӧм... Лӧсьыд любуйтчыны гожся кос поводдяӧн. Пожӧмлӧн юр кольмӧдан кӧра сир дукыс ачыс пырӧ морӧсад.
Чомсянь неылын шыльквидзис восьсаин, коді пӧкатӧн лэччӧ шор дорӧ. Сэті быд волігӧн ме и лэччывла вала. Тані быдмисны шочиник пырейяс да жебиник катшасинъяс.
Тӧвнас тайӧ эрд вылас частӧ бордйысьлӧны койтысь ай таръяс. Ӧні жӧ, гожся кадӧ, нюрсянь волывлӧ- а ны узьны вальдшнепъяс да вадор-кайяс. И со, буретш жбыркнитісны кылӧ тайӧ лэбачьясыс да ланьтісны дзик эрдвыв шӧрас. Локтіс, кылӧ, и чутӧдчысь квайтпалич да пондіс ыджыдавны гажаник, кос местаас.
Эз пукавсьы менам ӧти местаын. Ньӧжйӧникӧн кежи наланьӧ. Квайтпалич кыліс менсьым матыстчӧмӧс да вочасӧн ылысмис яглань.
Друг синъяс улӧ усины сярвидзысь кельыдлӧз би киньяс. Татшӧм виччысьтӧм серпасъяссьыс ме тӧкӧтьӧ шай-паймуні. Татшӧмӧн коркӧ кажитчисны нодья дорӧ матыстчысь ошлӧн синъясыс. Дрӧгнитӧй сьӧлӧмӧй дыркодь эз лӧняв, кӧть эськӧ и нинӧм абу тані страшнӧйыс. Мый тайӧ? Гашкӧ, шырбияс? Абу. Шырбияс посниӧсь да вижов рӧмаӧсь.
Дыркодь мӧзпъясын гудйысьӧй бӧрын восьлалі би кинь дорӧ... Катшасин. Быдӧнлы тӧдса катшасин. Еджыд дзоридзысь гыаліс гӧгӧрвотӧм югӧр.
Нетшышті ӧтикӧс да дыркодь бергӧдлі чуньяс костын. Матісянь да сюся йидзӧдігӧн'лӧзов югӧръясыс лолісны то еджыдӧн, то кельыдлӧзӧн. И тайӧ гӧгӧрвотӧм югӧр улас бура позьӧ, вӧлі гижны и лыддьысьны. Нетшышті дзоридз дас кымын да пырті чомйӧ. Лӧзов югӧръясыс
пыр жӧ ньылыштiсны чом пытшкöсысь пемыдсӧ. Ме ёна нимкодяси выль сикас «лампа» вылӧ да кыски записнӧй книжкаӧс. Сэки ме гижи со тайӧ строкаяссӧ:
Эз ло быд дзоридз мен дона,
Мич мен быдӧнлӧн эз ин.
Ӧтчыд радейта ме вонас.
Войвыв мулысь катшасин.
Югдандорыс катшасинъясӧн слабмисны югӧръясыс, сэсся кусіны.Гашкӧ, жар вӧсна, мӧвпышті ме, да петі видзӧдлыны мукӧдъяссӧ. Но и найӧ эз дзирдавны.
Та бӧрын вель унаысь волывлі на дорӧ, но катшасинъяс нинӧмӧн эз торъявны уна мукӧд катшасинъясысь.
Е. Потапов.
Югыд туй. – 1963. – 30 июля
